Πανεπιστημίου Ιωαννίνων "Οι νόμοι του Πλάτωνα για την υβριστική κακολογία και την κατάχρηση του δημοσίου"

   

    

     

     

   
  

 

	Οι νόμοι του Πλάτωνα για την υβριστική κακολογία και την κατάχρηση του δημοσίου χρήματος Χαράλαμπος Αποστολόπουλος doi: 10.12681/jret.961 Τόμ. 3 (2004)	Βιβλιογραφική αναφορά: Αποστολόπουλος Χ. (2015). Οι νόμοι του Πλάτωνα για την υβριστική κακολογία και την κατάχρηση του δημοσίου χρήματος. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 3, 9–23. https://doi.org
Δημοσιευμένα: Αυγ 4, 2015      Διαδικτυακό ISSN: 2241-200X      ISSN εντύπου: 1108-4634

  

 

 

  

 

	ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΤΛΟΣ ΟΙ ΝΟΜΟΙ TOT ΠΛΑΤΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΒΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ* ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ Κ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ 1910-2004 «Εξήντα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου εμφανίζεται μια πλημμυρίδα αναφορών από αυτόπτες μάρτυρες του έτους 1945. Έτσι δημιουργείται η δυνατότητα μιας ανεπανάληπτα ικανοποιητικής σύγκρισης της προοπτικής των νικητών με εκείνη των ηττημένων. . .« »... Το πιο ενδιαφέρον βιβλίο προέρχεται όμως από ένα σοβιετικό στρατιώτη. Η προοπτική αυτή είναι μέχρι σήμερα ξένη για το γερμανικό κοινό. Καθώς ακόμη και η δημοσιογραφία της Ανατολικής Γερμανίας (DDR: Deutsche Demokratische Republik) με τις ιδεολογικές πομφόλυγες περί ηρώων του σοβιετικού στρατού δεν στάθηκε ποτέ σε θέση να αναθεωρήσει πραγματικά την γερμανική εικόνα (εντύπωση) για τον αγροίκο, απολίτιστο Ρώσο στρατιώτη. Μια αλλαγή κατέστη επιτέλους δυνατή με το "Ημερολόγιο Γερμανίας” του ερυθροφρουρού Wladimir Gelfand. Ο Gelfand, ο οποίος αρχικά ήθελε να γίνει συγγραφέας και μέχρι τον θάνατό του το 1983 ασκούσε το επάγγελμα του δασκάλου, περιγράφει τις βιαιοπραγίες επίσης του δικού του στρατού. Την νίκη διαδέχονται "πλιάτσικο” και βιασμοί, πράγματα που κατακρίνει ο Gelfand στις ημερολογιακές του σημειώσεις. Διαισθανόταν ότι τέτοιες βίαιες πράξεις θα καθόριζαν επί μακρόν την εικόνα των Γερμανών για τα μέλη του Ερυθρού στρατού. Γεμάτος πίκρα σημείωνε ότι "μας θεωρούν καλόκαρδους και απλούς αλλά συγχρόνως και τραχείς, ναί, άγριους μάλιστα ανθρώπους· συχνά μας περιγελούν, παρ’ όλο που εμείς είμαστε οι νικητές και κυρίαρχοι. . . ”». Tillmann Bendikowski, "Η ώρα των νικητών” (Die Stunde der Sieger), στο φύλλο Απριλίου 2005 της Finiancial Times Deutschland/Kompakt
	Αντί Προλόγου   Έχει καταστεί κοινός τόπος πλέον, «η επίγνωση ότι τα τελευταία χρόνια η ελληνική κοινωνία έχει αλλάξει αισθητά προς την κατεύθυνση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς, της αχαλίνωτης ιδιοτέλειας, της "ζούγκλας”»1. Η καθολίκευση της διαφθοράς2 επιβάλλει, πράγματι, «να συνειδητοποιήσουμε τους ορισμούς: Διαφθορά είναι η πλήρης φθορά, η εντελής. Και κοινωνική διαφθορά, η πλήρης φθορά των σχέσεων κοινωνίας, η καταστροφή ή αχρήστευση των προϋποθέσεων του συλλογικού βίου. Την κοινωνική διαφθορά συνιστούν οι συμπεριφορές εγωκεντρικής θωράκισης, επιθετικής ιδιοτέλειας, η προτεραιότητα της ατομικής εξασφάλισης, διευκόλυνσης, ηδονής, η αλογία των ενορμήσεων φιλαυτίας»3. Στην συνειδητοποίηση των ορισμών μπορεί να συμβάλλει όμως και η αποτίναξη του πυκνού εκείνου χιονοστρώματος της λησμονιάς που φαίνεται να έχει καλύψει τα πάντα στον ταλαίπωρο τόπο μας: Οδούς και οδόσημα και οδοστρωτήρες, μέχρι και αυτούς ακόμη τους «δασκάλους»4. Είναι καιρός να αρθούμε στο επίπεδο της αυστηρής α-λήθειας του Πλάτωνα λ.χ.,για να καταλάβουμε το χάλι μας σ’ όλη τη βαθύτητα και γυμνότητά του5. Άλλωστε, ποιά άλλη σημασία μπορεί να έχει η φιλοσοφική εργασία σήμερα, αν δεν είναι problemorientiert, αν δεν θέλει να καταλήξει μια αναχωρητική, περιττή δραστηριότητα λογίων, που απλώς πολλαπλασιάζει το απόθεμα μιας ειδικής βιβλιογραφίας; Όταν φαίνεται να διολισθαίνουμε σε ολοένα πιο πρωτόγονες μορφές κοινωνικής οργάνωσης και κοντεύουμε να καταστούμε «μια χαλαρή κοινωνία σύγχρονων νομάδων, όπου θα ισχύει μόνο το δίκαιο της αρπαγής!»6, —ή ακόμη, το: «μισάλληλον το Ελληνικόν», η εκβαρβάρωση, η παρακμή...  Σε μια εποχή, λοιπόν, «κατάστικτη από το ρύπο της διαρπαγής του δημόσιου πλούτου))* 7, —την οποία φαίνεται όντως να εγκαινίασε η πρωτοφανής (ακόμη και για την πλέον υπανάπτυκτη αφρικανική χώρα) φράση - καταλύτης του Ανδρέα Παπανδρέου: «Δικαιούτο ο κύριος τάδε να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του, αλλά όχι και πεντακόσια εκατομμύρια )>8, —θα πρέπει να ακούσουμε την φωνή του Πλάτωνα στο τελευταίο βιβλίο των Νόμων του, όταν διακηρύσσει: (('Εάν τις τι κλέπτη δημόσιον μέγα η και σμικρόν, τής αυτής δίκης δει»9. Και η δίκη αυτή είναι, όπως θα δούμε, η ποινή του θανάτου, όταν πρόκειται για δικό μας πολίτη. Σ’ ένα τόπο επίσης, που συχνά θυμίζει τον «λάκκο με τα φίδια» και τους φαρμακερούς σκορπιούς της περίφημης εκείνης καντάτας του J. S. Bach10, όπου απουσιάζει παντελώς η εξανθρωπιστική αξία ριζικών ηθικών συναισθημάτων όπως εκείνων της αιδούς και της δίκης, για να θυμηθούμε και το αντίστοιχο πρωταγόρειο θεώρημα11, —καλό θα είναι να θυμηθούμε τι λέει ο Πλάτων για όσους «έλαφρά τη καρδία» προσβάλλουν βαρύτατα και υβρίζουν τους άλλους κατά τρόπο που μόνον ως « Rufmord» μπορεί να χαρακτηρισθεί12, κατά τρόπο που μόνη η ακόλουθη αποστολική περικοπή φαίνεται να προσεγγίζει: Τάφος ανοιχτός είναι ο λάρυγγας τους, με τη γλώσοα τους ήοαν δόλιοι, φαρμάκι από οχιές είναι κάτω από τα χείλη τους13.           _____________________________________
	* Το πολύτιμο έναυσμα για μια βαθύτερη ενασχόληση με το πλατωνικό έργο Νόμοι,- χρονικά τελευταίο, αλλά πρώτο σε όγκο και διαλογισμούς πολιτικής Φιλοσοφίας και φιλοσοφικής - παιδαγωγικής Ηθικής, - έλαβα στο πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου κατά το χειμερινό εξάμηνο του 2004 /2005, όταν συμμετείχα σε ομώνυμο σεμινάριο υπό την εποπτεία του διακεκριμένου καθηγητού Volker Gerhardt.
	1. Χρήστου Γιανναρά, «Η ατολμία ως διαφθορά», στην: Καθημερινή της 8/10/2006.        2. Πρβλ. Αναστάση Παπαληγούρα, Περί διαφθοράς ή η χαμένη τιμή της πολιτικής, Αθήνα 2001 (εκδ. Κάκτος), ιδίως το κεφ. «Η "κοινωνικοποίηση” της απαξίας», σελ. 53-65.        3. X. Γιανναρά, ο.π.        4. Πρβλ. Χρήστου Μαλεβίτση, «Η λησμονιά», επιφυλλίδα δημοσιευμένη στην Καθημερινή της δεκαετίας του ’90.        5. Πρβλ. και Εμμ. Μικρογιαννάκη (επιμ.), Πλάτωνος Νόμοι. Πρακτικά διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου (7-8 Μαΐου 2001), Αθήνα - Κομοτηνή 2003, IX - X (πρόλογος): «Βασική διαπίστωση· ο Πλάτων είναι σύγχρονος. Συντελεί ίσως περισσότερο από οποιονδήποτε στοχαστή ή πολιτειολόγο στην όξυνση της πολιτειακής σκέψεως»        6. Α. Παπαληγούρα, ό.π., σελ. 54-55. Πρβλ. και Δημήτρη Λιαντίνη, Γκέμμα, Αθήνα 2006 (επανεκδ.), passim. Δες κυρίως όσα συγκλονιστικά λέγει ο Oswald Spengler, Der Untergang des Abendlandes (= UdA), München 1998 [11918/1922] (Ungekürzte Sonderausgabe in einem Band), σελ. 746 κ.ε., ιδίως 781 κ.ε. (ελλην. μεταφ. Λ. Αναγνώστου: «Η παρακμή της Ανθής», Αθήνα 2004 [Τνπωθήτω - Γ. Δαρδανός], τ. 2, σελ- 208 κ.ε., ιδίως 220 κ.ε.), για τους «φελλαχολαούς» ! «Μια άμορφη και κατά ύννέπεια μια ανιστορική μάζα», —είναι, κατά τον Spengler, το πρακτικό αποτέλεσμα συνήθως των αφηρημενών εκείνων, κοσμοπολίτικων ψευδοϊδανικών «που θέλουν να διορθώσουν τον κόσμο» (ελλην. μτφρ., σελ- 230). Σε μια καταθλιπτική ατμόσφαιρα απουσίας της Ιστορίας, οι άνθρωποι ανίκανοι να συνειδητοποιηθούν ως κρίκοι μιας συνεχούς ιστορικής πορείας ενός έθνους, καταντούν μοιραία παγκόσμιοι φελλάχοι και άμορφη μάζα. Σύμφωνα με τον Spengler πάντοτε, «οι σημερινοί Έλληνες είναι ένα μόρφωμα του μαγικού πολιτισμού ,το οποίο αναπτύχθηκε πρώτα μέσω της χριστιανικής Εκκλησίας, αργότερα μέσω της ιερής γλώσσας αυτής της Εκκλησίας και τέλος μέσω του ονόματος αυτής της Εκκλησίας »(ibida, σελ. 220 κ.ε.). Έθνη αποκαλεί ο ίδιος ειδικότερα, «τους λαούς που αντιπροσωπεύουν έναν πολιτισμό.... ξεχωρίζοντάς τους ήδη με αυτή την λέξη από τα μορφώματα πριν και μετά τον πολιτισμό. Εκείνο που συνέχει εσωτερικά αυτούς τους πιο σημαντικούς απ’ όλους τους μεγάλους συνδέσμους δεν είναι μόνο μια έντονη αίσθηση του "εμείς”. Στη βάση τον έθνους βρίσκεται μιά ιδέα» (210). Αντίθετα, «αυτό που βιώνουν οι πρωτογενείς λαοί και οι φελλαχολαοί είναι εκείνο το συχνά αναφερόμενο ζωολογικό πάνω-κάτω, ένα απρογραμμάτιστο γίγνεσθαι όπου χωρίς στόχο και χωρίς σχεδιασμένη διάρκεια συμβαίνουν πολλά, τελικά όμως τίποτε σημαντικό» (211). «Υπάρχουν λαοί απολλώνειου, φαουστικού και μαγικού τύπου» (210), ανάλογα με τον ιδαίτερο ψυχισμό της ενότητας που συγκροτούν. Απολλώνεια ψυχή έχουμε στον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό (από το 1100 π.Χ.), φαουστική στον Δυτικοευρωπαϊκό (από το 900 μ.Χ.) και μαγική στον Αραβικό (πρώτη χιλιετηρίδα μ.Χ.), όπου εντάσσονται και ο Πρωτοχριστιανισμός, η θρησκευτική Φιλοσοφία των Πατέρων της Εκκλησίας, η Γνώση και ο Νεοπλατωνισμός (βλ. αναλυτικά Χαράλαμπου Αποστολόπουλου, «'Ανθρωπος, Πολιτισμός και Τεχνική στον Oswald Spengler», στην: Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 18 (2001), σελ. 141-173, ιδίως 142 κ.ε.). Ο μαγικός πολιτισμός παρήγαγε «ως τελευταίο του μεγάλο λαϊκό δημιούργημα τον αραβικό λαό» (210), εφ’ όσον κατά τον Spengler οι λαοί, γενικότερα, «δεν είναι πρωτουργοί ως προς την εσωτερική τους μορφή και ως προς όλη την εμφάνισή τους, αλλά έργα» του A ήΒ μείζονος πνευματικού πολιτισμού. Σημαντικό επίσης είναι να κατανοήσουμε την σημασία του επιθέτου μαγικός. Ιδιαίτερα αποκαλυπτικό είναι το εξής χωρίο της Παρακμής: «Ο αρχαίος στοχαστής "θεάται”, όπως η θεότης του Αριστοτέλη, ο Άραψ ψάχνει ως αλχημιστής το μαγικό μέσον, την φιλοσοφική λίθο, με την οποία θα αποκτήσει άνευ μόχθου (mühelos) τους θησαυρούς της φύσης (*), ο Δυτικοευρωπαίος αποσκοπεί να διαμορφώσει τον κόσμο κατά τη θέλησή του» (UdA, 1186 [μτφρ. δική μου· η υπογράμμιση στο πρωτότυπο]· ο αστερίσκος (*) ανωτέρω αναφέρεται στην εξής, άκρως διαφωτιστική για την ταυτότητα του Νεοέλληνα, υποσημείωση του ιδίου του Spengler: «Πρόκειται για το ίδιο πνεύμα που χαρακτηρίζει και την έννοια της "δουλειάς” [της ενασχόλησης γενικώς, αλλά και της συναλλαγής, του "παζαρέματος”: der Geschäftsbegriff] στους Εβραίους, Πάρσους, Αρμένιους, Έλληνες, Άραβες, διαφοροποιώντας αυτήν από την αντίστοιχη εκείνη των δυτικοευρωπαϊκών λαών»). «Το μαγικό έθνος ως τέτοιο δεν έχει καμμιά γήινη πατρίδα» (ελλην. μτφρ., σελ. 221), παρά αποτελεί μια θρησκευτική κοινότητα, όπως αυτή του ισλάμ στην περίπτωση του αραβικού λαού. Η «μαγική ιστορία» δε, είναι «για τους ανθρώπους της η προοδευτική πραγματοποίηση ενός παγκόσμιου σχεδίου καταρτισμένου από τον θεό, το οποίο μεταξύ αρχής και τέλους του κόσμου εφαρμόζεται [εφαρμοζόταν] πάνω στους λαούς και μέσω των λαών» (ibida, σελ. 222). Συμπερασματικά, λοιπόν, για τον Spengler: «Ένα έθνος μαγικού τύπου είναι η κοινότητα των πιστών, ο σύνδεσμος όλων εκείνων που γνωρίζουν τον ορθό δρόμο προς την σωτηρία και το ιντζμά (=συναίνεση) αυτής της πίστης τους ενώνει εσωτερικά» (ibida, σελ. 215- η επεξήγηση δική μου).        7. Τασούλας Καραϊσκάκη, «Οι πιο καλοί οι μαθητές», στην: Καθημερινή της 15 /Ο9 /2006.        8. Βλ. X. Γιανναρά, ο.π.        9. Νομ. XII, 941c 5/6.        10. Πρβλ. Johann Sebastian Bach, Kantate Nr. 52: "Falsche Welt, dir trau ich nicht! Hier muß ich unter Scorpionen Und unter falschen Schlangen wohnen”.        11. Πρβλ. Πλατ. Πρωτ. 321c-324a, ιδίως 323b, όπου τονίζεται η αναγκαία συμβολή των ηθικών αυτών συναισθημάτων για την ένταξη του συγκεκριμένου ανθρώπου στην κοινωνία ή και στο ανθρώπινο γένος (.. . άμώς γέ πως μετέχειν.. . ή μή είναι εν άνθρώποις). Βλ. σχετικά και K. I. Δεσποτόπουλου, «Σχόλια στην Πολιτειολογία του Πλάτωνος», στην: Φιλοϋοφία 2 (1972), σελ. 222-234, ιδίως 223-227. Δες επίσης πόσο επίμονα και διαχρονικά εμφανίζονται στον τόπο μας ακόμη τυπικά αρνητικά χαρακτηριστικά του ραγιά (reaya), όπως τα ακόλουθα: «υπερεγωιϋμός, φθόνος, φιλοκατηγορία και Ουκοφαντία»,-οττμ μελέτη του Αποστ. Ε. Βακαλόπουλου, Ο χαρακτήρας των Ελλήνων. Aviχνεύοντας την εθνική μας ταυτότητα, Θεσσαλονίκη 1983, σελ. 262-270. «Το homo homini lupus, έχει πλήρη την εφαρμογή του στον τόπο μας» (ibida, σελ. 270). Διότι στον Έλληνα «ο φθόνος, γέννημα του παθολογικού και τραυματισμένου εγωισμού του, ο αδιάντροπος "ελληνικός” φθόνος, παρουσιάζεται με ξεχωριστή ένταση...» (σελ. 266), ακυρώνοντας κάθε βαθύτερη προσπάθεια συντονισμού και συνεργασίας ή δημιουργίας παράδοσης και συνέχειας. Απαλλαγμένοι «από τον φθόνο με βίαιη και άδικη συμπεριφορά, δεν είναι μόνον οι πολιτικοί, αλλά και οι λόγιοι ή οι επιστήμονες προς άξιους συναδέλφους των. Η ιστορία μας παρουσιάζει πάμπολλα παραδείγματα καταδιώξεων μεγάλων επιστημόνων από φθονερούς συνναδέλφους των. Δεν έχει παρά να ρίξει κανείς μια ματιά στα "Απομνημονεύματα” του Ε. Παπανούτσου, που δημοσιεύτηκαν τελευταία, για να ιδεί αξιοθρήνητες περιπτώσεις συκοφαντιών και χαφιεδισμού πνευματικών — δυστυχώς — ανθρώπων σε βάρος του. Χαρακτηριστικές επίσης παρόμοιες σκηνές σε δημόσιες υπηρεσίες μπορεί να παρακολουθήσει κανείς σε δύο διηγήματα του Αλέκου Δαμιανίδη και του Νίκου Παπασπύρου (περιοδ. "Διαγώνιος”, 10 (Ιαν.-Απρίλιος1982) σελ. 38-43 και 49-53). Σ’ αυτά θα ιδεί πως ανάξιοι προϊστάμενοι ευνοούν το κλίμα του χαφιεδισμού και πως μεταβάλλουν τις υπηρεσίες τους σε ελεεινές σφηκοφωλιές που δύσκολα διαλύονται. Έτσι εξηγείται και ο φθόνος ανίκανων και αναξιοπρεπών — προωθημένων από πολιτικούς — διευθυντών ιδρυμάτων προς ικανούς υπαλλήλους ή συνεργάτες. Ο μόνος σκοπός τους είναι να τους μειώσουν, να τους εξευτελίσουν, να τους εξοντώσουν, για να διατηρήσουν την επιβολή τους. Οι περισσότεροι Έλληνες δεν έχουμε ακόμη συνειδητοποιήσει την καταστρεπτική δύναμη του "ελληνικού φθόνου”» (σελ. 267). Εμφορούμενος προφανώς από ίδια έντονα βιώματα συνεχίζει και πιο κάτω ο γνώστης πανεπιστημιακός δάσκαλος Αποστ. Ε. Βακαλόπουλος την περιγραφή των «ανάξιων και ανασφαλών» προϊσταμένιον, που «γίνονται λοντάρια εναντίον των ικανών και καταχρώμενοι τη δύναμη του αξιώματος τους τους βλάπτουν όσο και όπως μπορούν. Ένα Ιάγος, αν ανέβει, είναι ικανός με τις συκοφαντίες του, με τις μηχανορραφίες του να υποσκάψει τη ζωή μιας ολόκληρης υπηρεσίας, ενός γραφείου, ενός εργαστηρίου ή και μιας ολόκληρης πανεπιστημιακής σχολής, χάρη στις μεταμορφώσεις του τις απόλυτα πειστικές και στην αδιαφορία των Πόντιων Πιλάτων. Αυτή είναι η βαθύτερη σημασία του "αρχή άνδρα δείκνυσι”» (σε). 269). Εδώ όντως ισχύει απόλυτα το δημοσθενικό ((καί τύχης δεϊσθαι λαμπρός», προκειμένου να μη βρεθείς ανάμεσα στους πολυπληθείς «κακούς ανασφαλείς, μ,αταιόδοξους και σαδιστές, που αποφασίζουν για ένα ζήτημά σου ή για το μέλλον σου ή και ακόμη για την τύχη σου και προχωρούν ασυνείδητα, αδίστακτα και αδιάντροπα προς την αδικία, ακόμη και σε βαθμό κακουργήματος» (σε).268).        12. Rufmord: έκφραση της γερμανικής για την βαρύτατη εκείνη δημόσια συκοφαντία, με την οποία καταστρέφεται η φήμη (το όνομα, der Ruf) κάποιου· ισοδύναμε! με τον φόνο [Mord] της τιμής και της υπόληψης, δηλ. τον (αναίμακτο, εν τούτοις !) φόνο αυτού τούτου του προσώπου.         13. Ρωμ. 3, 13-18

  

   

© Πανεπιστημίου Ιωαννίνων  
© Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου
© Eθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης 

   

  

  

 

 

 

 

	Законы Платона об оскорблении злоупотреблений и неправомерное использование государственных денег Χαράλαμπος Αποστολόπουλος doi: 10.12681/jret.961 Τόμ. 3 (2004)	Библиографическая справка: Апостолопулос Ч. (2015). Законы Платона для злоупотребления и нецелевое использование государственных средств. Научный ежегодник кафедры педагогики Университета Иоаннины, 3, 9-23.   https://doi.org
Опубликовано: 4 августа 2015 г.      Онлайн  ISSN: 2241-200X      ISSN εντύπου: 1108-4634

  

 

 

 

	ХАРАЛАМБОС АПОСТОЛОС ЗАКОНЫ ПЛАНЕТЫ ОБ ОСКОРБИТЕЛЬНЫХ ВЫРАЖЕНИЯХ И НЕЦЕЛЕВОМ ИСПОЛЬЗОВАНИИ ГОСУДАРСТВЕННЫХ СРЕДСТВ* В ПАМЯТЬ О МОЕМ ОТЦЕ ДЖОНЕ МР АПОСТОЛОПУЛОСЕ 1910-2004 гг. "Спустя 60 лет после окончания войны появляется множество свидетельств очевидцев, относящихся к 1945 году. Это создает возможность неповторяющегося удовлетворительного сравнения между перспективой победителей и перспективой побежденных. . ." "... Однако самая интересная книга написана советским солдатом. Эта точка зрения и по сей день чужда немецкой общественности. Поскольку даже восточногерманская (DDR: Deutsche Demokratische Republik) журналистика с ее идеологическими воззваниями о героях советской армии так и не смогла по-настоящему пересмотреть немецкий образ (впечатление) хамоватого, нецивилизованного русского солдата. Изменения, наконец, стали возможны благодаря "Немецкому дневнику" красноармейца Владимира Гельфанда. Гельфанд, который изначально хотел стать писателем и до своей смерти в 1983 году занимался преподавательской деятельностью, описывает зверства, совершенные также его собственной армией. За победой следуют "грабежи" и изнасилования - вещи, которые Гельфанд осуждает в своих дневниковых записях. Он чувствовал, что подобные насильственные действия надолго определят представление немцев о воинах Красной Армии. Полный горечи, он отмечал, что "нас считают добросердечными и простыми, но в то же время грубыми, да, и даже дикими людьми; они часто насмехаются над нами, хотя мы - победители и правители...". Тильманн Бендиковски, "Die Stunde der Sieger" (Час победителей), в апрельском номере журнала за 2005 год. Finiancial Times Deutschland/Kompakt
	Предисловие    Сейчас стало обыденностью "осознание того, что в последние годы греческое общество значительно изменилось в сторону антисоциального поведения, необузданной корысти, "джунглей""1. Универсализация коррупции2 требует, действительно, "осознания определений": коррупция - это полная испорченность, тотальная. И социальная коррупция, полная деградация общественных отношений, разрушение или распад условий коллективной жизни. Социальную коррупцию составляют установки эгоцентрической защиты, агрессивной корысти, приоритета индивидуального обеспечения, облегчения, удовольствия, игнорирования импульсов филантропии "3. Но осознанию определений может помочь и стряхивание того плотного снежного слоя забвения, которым, кажется, покрыто все в нашей бедной стране: Дороги и дорожные знаки, дорожные катки, вплоть до тех самых "учителей"4. Пришло время подняться до уровня, например, платоновской строгой а-истины, чтобы понять наш беспорядок во всей его глубине и наготе5. Кроме того, какой еще смысл может иметь сегодня философская работа, если она не ориентирована на проблемы, если она не хочет превратиться в отступническую, излишнюю деятельность ученых, просто умножающих запасы специальной библиографии? Когда кажется, что мы скатываемся ко все более примитивным формам социальной организации и находимся на грани превращения в "свободное общество современных кочевников, где будет действовать только закон хищничества!"6, - или даже: "разное эллинское", варварство, декаданс... Итак, в эпоху, "переполненную грязью разграбления общественного богатства"* 7, - которая действительно, похоже, началась с беспрецедентной (даже для самой слаборазвитой африканской страны) фразы-катализатора Андреаса Папандреу: "Мистер Таддеус имел право сделать подарок самому себе, но не пятьсот миллионов"8, - мы должны прислушаться к голосу Платона в последней книге его "Законов", когда он провозглашает: "Если какой-нибудь вор, большой или маленький, который крадет у общества, будет замечен этим судом"9. И это испытание, как мы увидим, является смертной казнью, когда речь идет о нашем собственном гражданине. В месте, которое часто напоминает "яму со змеями" и ядовитыми скорпионами из знаменитой кантаты Дж. Баха10, где полностью отсутствует обесчеловечивающая ценность радикальных моральных чувств, таких как чувства почтения и справедливости, вспомнить соответствующую теорему Протагора11, - то не лишним будет вспомнить, что говорит Платон о тех, кто "легкомысленно" грубо оскорбляет и поносит других в манере, которую можно описать только как "Rufmord "12 , в манере, которую, кажется, приближает только следующий апостольский отрывок: Могила - это их открытая гортань, Язык их - гробница, где могила открыта, и язык их коварен, яд ехидны в устах их13.       _____________________________________
	* Ценный импульс для более глубокого знакомства с произведением Платона "Законы", последним по времени, но первым по объему и размышлениям о политической философии и философско-педагогической этике, был дан мне в Берлинском университете имени Гумбольдта в зимнем семестре 2004/2005 года, когда я участвовал в одноименном семинаре под руководством выдающегося профессора Фолькера Герхардта.
	1. Катимерини, 8/10/2006.        2. См. Анастасис Папалигурас, О коррупции или потерянная цена политики, Афины 2001 (изд. Kaktos), особенно глава о коррупции. "Социализация" апоксии", стр. 53-65.        3. X. Яннара, указ. соч.        4. Ср. Кристос Малевици, "Забвение", эпиграф, опубликованный в "Катимерини" в 1990-х годах.        5. Ср. См. также Эмм. Эмм. Материалы международной научной конференции (7-8 мая 2001 года), Афины - Комотини 2003, IX - X (предисловие). Он вносит, возможно, больший вклад, чем любой другой мыслитель или политолог, в обострение политической мысли".        6. А. Папалигура, указ. соч. 54-55. Ср. Димитрис Лянтинис, Гема, Афины 2006 (переиздание), passim. См. особенно то, что Освальд Шпенглер, Der Untergang des Abendlandes (= UdA), Мюнхен 1998 [11918/1922] (Ungekürzte Sonderausgabe in einem Band), стр. 746 и далее, особенно 781 и далее. (перевод с греческого. Л. Анагносту: "Декаданс Антиса", Афины 2004 [Tnpotheto - G. Dardanos], том 2, стр. 208 и далее, особенно 220 и далее), для "феллахоликов"! "Аморфная и, по словам Шпенглера, неисторическая масса" - это, согласно Шпенглеру, практический результат обычно тех абстрактных, космополитических псевдоиндусов, "которые хотят исправить мир" (греч. изд, В гнетущей атмосфере отсутствия Истории люди, не способные осознать себя звеньями непрерывного исторического хода нации, неизбежно становятся глобальными фельдлерами и аморфными массами. По словам Шпенглера, "сегодняшние греки - это формация магической цивилизации, которая развивалась сначала через христианскую церковь, затем через священный язык этой церкви и, наконец, через имя этой церкви" (ibida, p. 220 и далее). Народами он называет, в частности, "народы, представляющие цивилизацию...., отличая их уже этим словом от образований до и после цивилизации. То, что внутренне объединяет эти важнейшие из всех великих ассоциаций, - это не только сильное чувство "мы". В основе нации лежит идея" (210). Напротив, "то, что переживают примитивные народы и фельдхи, - это часто упоминаемый зоологический подъем и спуск, незапланированный ход событий, в котором без цели и без запланированной продолжительности происходит многое, но в итоге ничего важного" (211). "Есть народы аполлонического, фаустовского и магического типа" (210), в зависимости от особенностей психики образуемого ими единства. Аполлоническую психику мы имеем в древнегреческой культуре (с 1100 года до н.э.), фаустовскую в западноевропейской (с 900 года н.э.) и магическую в арабской (первое тысячелетие н.э.). ), которая также включает раннее христианство, религиозную философию Отцов Церкви, гнозис и неоплатонизм (см. подробнее Haralambos Apostolopoulos, "'Man, Culture and Technique in Oswald Spengler", in: Hellenic Philosophical Review 18 (2001), стр.  Магическая культура произвела "в качестве своего последнего великого народного творения арабский народ" (210), поскольку, согласно Шпенглеру, народы в целом "не примитивы по своей внутренней форме и по всему своему облику, а произведения" А или В крупной духовной культуры. Также важно понимать значение прилагательного магический. Особенно показателен следующий отрывок из "Декаданса": "Античный мыслитель "видит", как теозис Аристотеля; Арапс, как алхимик, ищет магическое средство, философский камень, с помощью которого он без усилий (mühelos) приобретет сокровища природы (*); западноевропеец стремится сформировать мир в соответствии со своей волей" (UdA, 1186 [перевод. мой; выделение в оригинале); звездочка (*) выше относится к следующей сноске самого Шпенглера, которая очень проясняет личность неогрека: "Это тот же дух, который характеризует понятие "работа" [занятие в целом, но также и сделка, "торг": der Geschäftsbegriff] у евреев, парсов, армян, греков, арабов, отличая его от понятия соответствующих западноевропейских народов"). "Магическая нация как таковая не имеет земной родины" (греческий перевод, стр. 221), а не является религиозной общиной, как, например, ислам в случае с арабским народом. А "магическая история" - это "для своего народа постепенное осуществление составленного Богом универсального плана, который от начала и до конца мира [применяется] к народам и через них" (ibida, p. 222). В заключение, для Шпенглера: "Нация магического типа - это сообщество верующих, связь всех тех, кто знает верный путь к спасению, и инджма (=синод) этой веры объединяет их внутренне" (ibida, p. 215; мое пояснение).        7. Тасулас Караискакис, "Лучшие студенты", в: Катимерини, 15 /О9 /2006.        8. См. X. X. Яннара, указ. соч.        9. Nom. XII, 941c 5/6.        10. Ср. Иоганн Себастьян Бах, Кантата № 52: "Falsche Welt, dir trau ich nicht! Hier muß ich unter Scorpionen Und unter falschen Schlangen wohnen".        11. Ср. Например: "Например, я родился под именем "Ложные скорпионы". Prot. 321c-324a, особенно 323b, где подчеркивается необходимый вклад этих моральных эмоций в интеграцию индивида в общество или даже человеческий род (... . άμώς γέ πως mitτέχειν... . oder μή ist εν anthρώποις). См. также К. И. Деспотопулос, "Комментарии к политологии Платона", в Philoyofia 2 (1972), стр. 'Философия' (1972), 1972 (1972) (2), 222-234, особенно 223-227. Посмотрите также, как настойчиво и вечно проявляются в нашей стране типичные негативные характеристики рая (рея), например, следующие: "суперэгоизм, зависть, ревность, про-блема и укофания",-отм. исследование Апост. Э. Вакалопулос, Характер греков. Э.Э. Вакалопулос, "Характер характера греческого народа", Aviχνεύοντας tnς εθνική σ. 262-270. "Homo homini lupus, имеет свое полное применение в нашей стране" (ibida, p. 270). Ведь в греке "зависть, порождение его патологического и уязвленного эго, бесстыдная "греческая" зависть, представлена с особой интенсивностью...". (стр. 266), сводя на нет любые более глубокие усилия по координации и сотрудничеству или созданию традиции и преемственности. Не только политики, но и ученые или деятели науки не избегают зависти, проявляя жестокое и несправедливое поведение по отношению к своим достойным коллегам. История представляет нам многочисленные примеры преследования великих ученых завистливыми коллегами. Достаточно взглянуть на "Мемуары" Э. Папанауцоса, опубликованные недавно, чтобы увидеть прискорбные случаи клеветы и клеветнических кампаний интеллектуальных - к сожалению - людей против него. Характерные подобные сцены в государственных учреждениях можно также наблюдать в двух рассказах Алекоса Дамианидиса и Никоса Папаспиру (журнал "Диагониос", 10 (янв.-апрель 1982) стр. 38-43 и 49-53). В них он увидит, как недостойные начальники способствуют созданию атмосферы халтуры и как они превращают свои службы в жалкие осиные гнезда, которые трудно разобрать. Это также объясняет зависть некомпетентных и недостойных - политически продвинутых - директоров учреждений к компетентным сотрудникам или партнерам. Их единственная цель - уменьшить их, унизить, уничтожить, чтобы сохранить свое господство. Большинство греков еще не осознали разрушительную силу "греческой зависти"" (с. 267). Э. Вакалопулос продолжает описание "недостойных и небезопасных" начальников, которые "становятся лондарами против компетентных и, злоупотребляя властью своей должности, вредят им, сколько могут и как могут". Яго, если он поднимется, способен своими клеветами, своими махинациями подорвать жизнь целого отдела, офиса, лаборатории или даже целого факультета университета, благодаря своим перевоплощениям, которые совершенно убедительны, и равнодушию понтийского Пилатеса. Таков глубинный смысл выражения "начало человеческой показухи"" (at). 269). Здесь действительно Демосфен ((kai tychis deisthai lampros", чтобы не оказаться среди многочисленных "злобных неуверенных, m,insecure и садистов, которые решают вопрос, касающийся тебя или твоего будущего или даже твоей судьбы, и бессознательно, беспринципно и бесстыдно идут к несправедливости, даже к преступлению" (in).268).        12. Rufmord: немецкое выражение для обозначения тяжкой публичной клеветы, посредством которой уничтожается репутация (имя, der Ruf) кого-либо; эквивалентно убийству [Mord] чести и репутации, т.е. (бескровному, однако!) убийству этого человека.        13. Рим 3, 13-18