The rape of Berlin

• 1 May 2015
• From the section Magazin

The USSR's role in the defeat of Nazi Germany World War Two 70 years ago is seen as the nation's most glorious moment. But there is another story - of mass rapes by Soviet soldiers of German women in the dying days of the war.

Some readers may find this story disturbing.

Dusk is falling in Treptower Park on the outskirts of Berlin and I am looking up at a statue dramatically outlined against a lilac sky. Twelve metres (40ft) high, it depicts a Soviet soldier grasping a sword in one hand and a small German girl in the other, and stamping on a broken swastika.

This is the final resting place for 5,000 of the 80,000 Soviet troops who fell in the Battle of Berlin between 16 April and 2 May 1945.

The colossal proportions of the monument reflect the scale of the sacrifice. At the top of a long flight of steps, you can peer into the base of the statue, which is lit up like a religious shrine. An inscription saying that the Soviet people saved European civilisation from fascism catches my eye.

But some call this memorial the Tomb of the Unknown Rapist.

Stalin's troops assaulted an uncounted number of women as they fought their way to the German capital, though this was rarely mentioned after the war in Germany - West or East - and is a taboo subject in Russia even today.

The Russian media regularly dismiss talk of the rapes as a Western myth, though one of many sources that tells the story of what happened is a diary kept by a young Soviet officer.

Vladimir Gelfand, a young Jewish lieutenant from central Ukraine, wrote with extraordinary frankness from 1941 through to the end of the war, despite the Soviet military's ban on diaries, which were seen as a security risk.

The so far unpublished manuscript paints a picture of disarray in the regular battalions - miserable rations, lice, routine anti-Semitism and theft, with men even stealing their comrades' boots.

In February 1945, Gelfand was stationed by the Oder River dam, preparing for the final push on Berlin, and he describes how his comrades surrounded and overpowered a battalion of women fighters.

"The captured German female cats declared they were avenging their dead husbands," he writes. "They must be destroyed without mercy. Our soldiers suggest stabbing them through their genitals but I would just execute them."

It gets worse.

One of the most revealing passages in Gelfand's diary is dated 25 April, once he had reached Berlin. Gelfand was whirling around on a bicycle by the River Spree, the first time he'd ever ridden one, when he came across a group of German women carrying suitcases and bundles. 

In broken German, he asked them where they were going and why they had left their homes.

"With horror on their faces, they told me what had happened on the first night of the Red Army's arrival," he writes.

"'They poked here,' explained the beautiful German girl, lifting up her skirt, 'all night. They were old, some were covered in pimples and they all climbed on me and poked - no less than 20 men,' she burst into tears.

"'They raped my daughter in front of me,' her poor mother added, 'and they can still come back and rape her again.' This thought horrified everyone.

"'Stay here,' the girl suddenly threw herself at me, 'sleep with me! You can do whatever you want with me, but only you!'"

By this stage, German soldiers had been guilty of sexual violence and other horrors in the Soviet Union for almost four years, as Gelfand had become aware as he fought his way to Berlin.

"He went through so many villages in which the Nazis had killed everyone, even small children. And he saw evidence of rape," says his son, Vitaly.

The Wehrmacht was supposedly a well-ordered force of Aryans who would never contemplate sex with untermenschen.

But the ban was ignored, says Oleg Budnitsky, a historian at the Higher School of Economics in Moscow. Nazi commanders were in fact so concerned about venereal disease that they established a chain of military brothels throughout the occupied territories.

It's hard to find direct evidence of how the German soldiers treated Russian women - many victims never survived - but in the German-Russian Museum in Berlin, director Jorg Morre shows me a photograph taken in Crimea from a German soldier's personal wartime album. A woman's corpse is sprawled on the ground.

"It looks like she was killed by raping, or after the rape. Her skirt is pulled up and the hands are in front of the face," he says.

"It's a shocking photo. We had discussions in the museum, should we show the photos - this is war, this is sexual violence under German policy in the Soviet Union. We are showing war. Not talking about war but showing it."

As the Red Army advanced into what the Soviet press called "the lair of the fascist beast" posters encouraged troops to show their anger: "Soldier: You are now on German soil. The hour of revenge has struck!"

In fact, the political department of the 19th Army, which fought its way into Germany along the Baltic Coast, declared that a true Soviet soldier would be so full of hatred that he would be repulsed by sex with Germans. But once again soldiers proved the ideologists wrong.

While researching his 2002 book, Berlin, The Downfall, historian Antony Beevor found documents about sexual violence in the state archive of the Russian Federation. They were sent by the NKVD, the secret police, to their boss, Lavrentiy Beria, in late 1944.

"These were passed on to Stalin," says Beevor. "You can actually see from the ticks whether they've been read or not - and they report on the mass rapes in East Prussia and the way that German women would try to kill their children, and kill themselves, to avoid such a fate."

Another wartime diary, this time kept by the fiancee of an absent German soldier, shows that some women adapted to the appalling circumstances, in order to survive.

Starting on 20 April 1945, 10 days before Hitler's suicide, the anonymous author is, like Vladimir Gelfand, brutally honest, with razor-sharp powers of observation and occasional flashes of gallows humour.

Describing herself as "a pale-faced blonde always dressed in the same winter coat", the diarist paints vivid pictures of her neighbours in the bomb shelter beneath her Berlin apartment block, including a "young man in grey trousers and horn-rimmed glasses who on closer inspection turns out to be a young woman" and three elderly sisters, "all dressmakers, huddled together like a big black pudding".

As they await the arrival of the Red Army, they joke "better a Russky on top than a Yank overhead" - rape is preferable to being pulverised by bombs. But when the soldiers reach their basement and try to haul women out, they beg the diarist to use her Russian language skills and complain to the Soviet command.

Braving the chaos on the rubble strewn streets, she manages to find a senior officer. He shrugs his shoulders. Despite Stalin's decree banning violence against civilians, he says, "It happens anyway."

The officer returns to the cellar with her and reprimands the soldiers, but one is seething with fury.

"'What do you mean? What did the Germans do to our women!' He is screaming: 'They took my sister and…' The officer calms the man down and gets them outside."

But when the diarist steps back into the corridor to check they have gone, the men have been lying in wait and grab her. She is brutally raped and nearly strangled. The terrified neighbours, or "cave dwellers" as she calls them, had slammed the basement door shut.

"Finally the two iron levers open. Everyone stares at me," she writes. "My stockings are down to my shoes, I'm still holding on to what's left of my suspender belt. I start yelling 'You pigs! Here they rape me twice in a row and you leave me lying like a piece of dirt!'"

Eventually the diarist realises that she needs to find one "wolf" to stave off gang rape by the "male beasts". The relationship between aggressor and victim becomes less violent, more transactional - and more ambiguous. She shares her bed with a senior officer from Leningrad with whom she discusses literature and the meaning of life.

"By no means could it be said that the major is raping me," she writes. "Am I doing it for bacon, butter, sugar, candles, canned meat? To some extent I'm sure I am. In addition, I like the major and the less he wants from me as a man, the more I like him as a person."

Many of the diarist's neighbours made similar deals with the conquerors in the ruins of Berlin.

When the diary was published in German in 1959 under the title A Woman in Berlin, the author's frank account of the choices she made to survive was attacked for "besmirching the honour" of German women. Not surprisingly, she refused to allow the book to be republished until after her death.

Seventy years after the end of the war, new research on sexual violence committed by all the Allied forces - American, British and French as well as Soviet - is still emerging. But for years the subject slid under the official radar. Few reported it and even fewer would listen.

Besides the social stigma, in East Germany it was sacrilegious to criticise Soviet heroes who had defeated fascism while across the Wall in the West, the guilt for Nazi crimes made German suffering unmentionable.

But in 2008, there was a film adaptation of the Berlin Woman's diary called Anonyma, starring the well-known German actress Nina Hoss. The film had a cathartic effect in Germany and encouraged many women to come forward, including Ingeborg Bullert.

Ingeborg, aged 90, now lives in Hamburg in a flat filled with photos of cats and books about the theatre. She was 20 in 1945, dreamed of becoming an actress and lived with her mother in an upmarket street in Berlin's Charlottenberg district.

When the Soviet assault on the city began, like the woman diarist, she took refuge in the cellar of her building.

"Suddenly there were tanks in our street and everywhere the bodies of Russian and German soldiers", she recalls. "I remember the dreadful whining sound made by those Russian bombs - we called them Stalinorgels (Stalin organs)."

During a lull in the air raid, Ingeborg left the cellar and ran upstairs to look for a piece of string to use as a wick for a lamp. "Suddenly there were two Russians pointing their pistols at me," she says. "One of them forced me to expose myself and raped me, and then they changed places and the other one raped me as well. I thought I would die, that they would kill me."

Ingeborg didn't talk about her ordeal at the time, or for decades afterwards - she said it was too difficult. "My mother liked to boast that her daughter hadn't been touched," she says.

But the rapes had affected women in households across Berlin. Ingeborg recalls that women between the ages of 15 and 55 were ordered to get tested for sexually transmitted diseases. "You needed the medical certificate to get the food stamps and I remember that all the doctors doing these certificates, had waiting rooms full of women."

What was the scale of the rapes? The most often quoted number is a staggering 100,000 women in Berlin and two million on German territory. That figure - hotly debated - was extrapolated from scant surviving medical records.

In a former munitions factory which now houses the State Archive, Martin Luchterhand shows me an armful of blue cardboard folders. These contain abortion records dated July to October 1945 from Neukolln, just one of Berlin's 24 districts - it's a small miracle that they survived intact.

Abortions were illegal in Germany according to Article 218 of the penal code, but Luchterhand says "there was a small window for those women because of that special situation of the mass rapes in 1945".

Altogether 995 pleas for abortion were approved by this one district office in Berlin office between June 1945 to 1946. The files contain over 1,000 fragile scraps of paper of different colours and sizes. In childish round handwriting, one girl testifies that she was assaulted in the living room of her home in front of her parents.

We will probably never know the true scale of the rapes. Soviet military tribunals and other sources remain classified. The Russian parliament recently passed a law which says that anyone who denigrates Russia's record in World War Two could face fines and up to five years in prison.

Vera Dubina, a young historian at the University of Humanities in Moscow, says she knew nothing of the rapes until a scholarship took her to Berlin. She later wrote a paper on the subject but struggled to get it published.

"The Russian media reacted very aggressively," she says. "People only want to hear about our glorious victory in the Great Patriotic War and now it is getting harder to do proper research."

It's the fate of history to be rewritten to suit the agenda of the present. That's why first-hand accounts are so valuable - from those who brave the subject now, in their old age, and from those younger voices who put pencil to paper on the spot.

Vitaly Gelfand, son of the Red Army diarist Vladimir Gelfand, doesn't deny that many Soviet soldiers showed great bravery and sacrifice in World War Two - but that's not the whole story, he says.

Recently Vitaly did an interview on Russian radio, which triggered some anti-Semitic trolling on social media, saying the diary's a fake and he should clear off to Israel (he has in fact lived in Berlin for the last 20 years). Yet he is hoping the diary will be published in Russia later this year. Parts of it have been translated into German and Swedish.

"If people don't want to know the truth, they're just deluding themselves", he says. "The entire world understands it, Russia understands it and the people behind those new laws about defaming the past, even they understand it. We can't move forward until we look back."

The Battle for Berlin (April - May 1945)

• After the Red Army captured Vienna, Joseph Stalin ordered his forces on to Berlin, determined to take the city before US forces
• Two and a half million Red Army troops, 6,000 tanks and more than 40,000 artillery pieces were deployed, supported by thousands of aircraft
• After heavy fighting and substantial losses, by 21 April, Red Army soldiers had entered the outlying suburbs of Berlin
• In a staff conference on 22 April Adolf Hitler came close to admitting defeat but instead resolved to fight on, directing troops from his underground bunker
• As Soviet forces took the city, it is estimated that close to 100,000 women were raped by Red Army soldiers
• On 30 April Hitler killed himself and by 2 May the Reichstag had fallen

World War Two: History's most savage and devastating war

The Rape of Berlin is on BBC World Service on Saturday 2 May at 18.06 BST and Sunday 3 May at 11.06 BST, or listen on iPlayer

El drama oculto de las violaciones masivas durante la caída de Berlín

La actuación de las tropas de la Unión Soviética en la derrota de la Alemania nazi durante la Segunda Guerra Mundial es uno de los momentos más gloriosos de esa nación.

Sin embargo, 70 años después, la revisión de esos días finales de la guerra saca a relucir un ángulo oscuro de esa historia: las violaciones masivas de mujeres alemanas a manos de soldados soviéticos.

A continuación compartimos testimonios que, cabe la advertencia, algunos lectores pueden encontrar perturbadores.

El precio de Berlín

En las afueras de Berlín, en el parque Treptower, hay una estatua de unos 12 metros de alto, con la figura de un soldado soviético con una espada en la mano y una muchacha alemana en la otra, pisando una esvástica rota.

En fotos: La celebración del Día de la Victoria

Así simbolizan el lugar donde murieron 5.000 de los 80.000 soldados del Ejército Rojo caídos en Berlín entre 16 de abril y el 2 de mayo de 1945.

La colosal proporción del monumento refleja la escala del sacrificio. Resulta inevitable observar la inscripción que tiene la estatua donde se lee que el pueblo soviético salvo a la civilización europea del fascismo.

No obstante, para muchos este memorial se llama La Tumba del Violador Desconocido.

Existen registros de innumerables casos de violaciones cometidas por tropas del Ejército Rojo en la capital alemana, aun cuando de esto no se habló en los años siguientes al final de la guerra, y particularmente es tabú en Rusia hasta la fecha.

Los medios rusos suelen calificar las violaciones masivas como mitos de Occidente, aunque muchos de los datos hallados han sido extraídos del diario de un joven soldado soviético.

El diario que narra el horror

Vladimir Gelfand era un joven teniente judío, proveniente de la región central de Ucrania, quien escribió con una franqueza brutal todos los pormenores de las atrocidades de la guerra desde 1941. A pesar de que el ejército había prohibido llevar diarios, por considerarlos un riesgo para la seguridad.

El manuscrito ha sido ampliamente publicado y pinta la situación caótica de la vida en su batallón, caracterizada por raciones miserables de comida, piojos, antisemitismo y robos (donde se robaban hasta las botas a sus compañeros).

En febrero de 1945, Gelfand estaba destacado cerca de la represa del río Oder, donde el ejército se preparaba para el golpe final sobre Berlín. Ahí cuenta cómo sus camaradas rodeaban y aniquilaban batallones de mujeres alemanas combatientes.

"Las gatas alemanas que capturábamos decían que estaban vengando a sus maridos muertos", escribe el teniente. "Debemos destruirlas sin misericordia. Nuestros soldados sugieren apuñalarlas en sus genitales, pero yo solo las ejecutaría".

Uno de los pasajes más reveladores lo escribió el 25 de abril, cuando ya habían llegado a Berlín. Gelfand cuenta que estaba dando vueltas en una bicicleta por el río Spree, cuando se topó con un grupo de alemanas que cargaban maletas y bultos.

Con su alemán precario preguntó a dónde iban y por qué habían abandonado sus hogares.

"Con horror en sus rostros me contaron lo que les había ocurrido la primera noche que arribó el Ejército Rojo a la ciudad", escribió.

"Me clavaron aquí", dijo una de las muchachas y se levantó la falda. "Toda la noche. Eran viejos y otros tenían espinillas. Todos se montaron por turnos. No menos de 20 hombres", dijo antes de estallar en lágrimas.

El teniente cuenta que la muchacha de repente se le tiró encima y le dijo: "Tú puedes acostarte conmigo. Haz lo que quieras conmigo, ¡pero solo tú!".

Para ese entonces ya los abusos y violaciones cometidas por los soldados alemanes en la Unión Soviética eran ampliamente conocidos durante los últimos cuatro años, lo cual Gelfand había conocido de primera mano mientras se abrían paso hacia Alemania.

Los alemanes atacaron primero

El hijo de Gelfand, Vitaly, cuenta que su padre vio cómo los soldados nazis acabaron con pueblos completos, matando incluso a niños pequeños. También vio evidencias de violaciones masivas.

El ejército alemán supuestamente era una fuerza bien organizada compuesta por arios que no contemplaban tener sexo con lo que ellos consideraban como subhumanos.

No obstante, de acuerdo con el historiador de la Escuela de Altos Estudios de Economía en Moscú, Oleg Budnitsky, esa prohibición fue abiertamente ignorada.

De hecho, los oficiales nazis estaban tan preocupados por los casos de enfermedades venéreas que establecieron una cadena de burdeles militares a través de los territorios ocupados.

Es difícil constatar como fueran tratadas las rusas por los soldados alemanes, dado que la mayoría no sobrevivió a la ocupación, pero el Museo Ruso Alemán en Berlín, dirigido por Jorg Morre, muestra una fotografía del cadáver de una mujer tumbado sobre el suelo, tomada en Crimea por un soldado alemán.

"Luce como si ella hubiese sido asesinada al ser violada o después. Su falda está levantada y sus manos están sobre su cara", dice Morre.

La hora de la venganza

Cuando el Ejército Rojo inició su marcha hacia Alemania, llamada por la prensa soviética como "la guarida de la bestia", se publican posters alentando a los soldados a mostrar su rabia: "Soldado: ahora estás en tierra alemana. Llegó la hora de la venganza".

El historiador Antony Beevor cuenta que mientras realizaba su investigación para desarrollar el libro "La caída", en 2002, encontró documentos de violencia sexual en los archivos de la Federación Rusa. Habían sido recabados por la policía secreta y enviados a su jefe, Lavrentiy Beria, a finales de 1944.

"Estos fueron presentados a Stalin. Ahí están los reportes de violaciones masivas en Prusia Oriental, y de cómo las alemanas preferían matar a sus hijas y a ellas mismas para evitar ese destino", señala Beevor.

Adaptarse para sobrevivir

Otra fuente de información es el diario de la novia de un soldado alemán, donde se lee que las mujeres se adaptaban a terribles circunstancias con tal de sobrevivir.

Empezando el 20 de abril de 1945, diez días antes de que Adolfo Hitler se suicidara, la autora anónima describe las escenas de sus vecinos durante los bombardeos a Berlín.

La mujer cuenta que las personas corrían hacia el refugio que había en su edificio y menciona a un "joven de pantalones grises y lentes, que al mirarlo más de cerca resultó ser una mujer". También describe a tres hermanas ancianas que permanecían abrazadas todo el tiempo y que solían bromear diciendo: "Mejor un Russky (ruso) encima, que en un Yank (yanqui) en la cabeza". En otras palabras,

Los berlineses tuvieron roces con los soldados que los liberaron de los nazis.

Cuando los soviéticos llegaron, las mujeres la pidieron a la diarista que usara su conocimiento del ruso para hablar con el oficial al cargo, así que ella salió del refugio y habló con él, pero éste solo se encogió de hombros. "Pasó lo que iba pasar de todas formas", escribió luego.

Los soldados aprovecharon que los vecinos se mantuvieron encerrados en el refugio para violarla brutalmente y casi estrangularla. Cuando los vecinos salieron, la encontraron con sus medias caídas hasta los zapatos. En la mano todavía tenía uno de los tirantes de su sostén.

Ella comenzó a gritarles: "¡Cerdos, dejaron que me violaran dos veces seguidas y me dejaron ahí tirada como si fuera basura!", se lee en el diario.

Luego comprendió que para mantenerse a salvo de las violaciones masivas tenía que encontrar un "lobo" que la protegiera. Comenzó una relación menos violenta y más transaccional con un oficial de Leningrado.

"De ninguna manera puedo decir que me violara. ¿Lo hago por tabaco, azúcar, mantequilla, velas y carne en lata? Hasta cierto punto estoy segura. Además, mientras menos quiere de mí, más me gusta como persona", escribió.

El diario fue publicado en 1959 con el título "Una mujer de Berlín", pero generó fuertes protestas del público por considerar que el libro dañaba la reputación de las mujeres alemanas.

Nuevas denuncias 70 años después

El 70 aniversario del fin de la guerra trajo consigo nuevas investigaciones y denuncias de abusos sexuales cometidos por los Aliados –soldados estadounidenses, británicos, franceses y soviéticos-, que han comenzado a surgir.

Sin embargo, el sentimiento liberador para la mujeres se materializó en 2008 con el estreno de la película Anónima, una adaptación del libro "Una mujer de Berlín", produciendo un efecto catártico para muchas víctimas que habían permanecido en silencio hasta entonces.

Una de ellas es Ingeborg Bullert, hoy de 90 años de edad. La mujer cuenta que cuando llegaron los soviéticos a su barrio en Berlín, había tanques en la calle. Como todos se refugió en el sótano de su edificio.

Una de las noches de bombardeo, salió del refugio y fue a buscar a su apartamento un pedazo de cuerda para colgar una lámpara. De repente la sorprendieron dos soldados soviéticos que la sometieron con pistolas.

"Me violaron los dos. Pensé que me matarían", recuerda. Ingeborg nunca contó su amarga experiencia, le parecía muy difícil decírselo a alguien. "A mi mamá le gustaba alardear con que a su hija no la habían trocado", relata.

Nunca se sabrá el número de víctimas

Solo entre junio de 1945 a 1946 hubo 995 peticiones de abortos en uno de los distritos de Berlín. Los archivos tienen reportes escritos a mano con escritura infantil, denunciando violaciones en la sala de sus casas frente a sus padres.

Pero probablemente nunca se sepa una cifra definitiva de víctimas. Fuentes de información de los tribunales militares permanecen clasificadas.

El congreso ruso aprobó una ley en la que cualquiera que denigre de la actuación de Rusia durante la Segunda Guerra Mundial enfrentará multas y hasta cinco años de prisión.

Vitaly Gelfand, hijo del diarista Vladimir, no niega que muchos soldados soviéticos mostraron valor y sacrificio durante la guerra, pero esa no es toda la historia.

"Si las personas no quieren conocer la verdad, se engañan ellos mismos. El mundo lo entiende, Rusia lo entiende y las personas que hacen esas leyes para difamar el pasado también lo entienden. No podemos avanzar hasta que no miremos atrás", concluye Vitaly.

Берлинни зўрлаш

Россияда СССРнинг нацистлар Олмонияси устидан Иккинчи жаҳон урушидаги ғалабаси энг фахр қилинадиган тарихий воқеа ўлароқ талқин қилинади.

Аммо Иккинчи жаҳон урушининг сўнгги палласида олмон аёлларининг Шўро аскарлари томонидан жинсий зўрланиш ҳолатлари эсланмайди.

(Айрим муштарийлар бу ҳикоядан безовта бўлишлари мумкин)

Трептовер паркида 12 метрлик Шўро аскари ҳайкали қад кўтарган.

Шўро аскари бир қўлида қилич билан фашистлар свастикасини чопиб ташлаган ва бир қўлида олмон қизалоғини кўтариб “қотиб” қолган.

Айнан шу ерда 5000 Шўро аскари дафн қилинган.

Берлин учун жангда Шўролар 80 минг аскарини қурбон берган.

Айни ҳайкал остида Шўролар Оврўпо тамаддунини фашистлардан қутқариб қолгани ёзилган.

Аммо айримлар бу номаълум аскар ёдгорлигини “номаълум жинсий зўравон” қабри деб атайди...

Сталин қўшинлари Олмон пойтахти томон илгарилар экан, саноқсиз немис аёлларини зўрлашади.

Бу ҳақда Шарқий ва Ғарбий Олмонияда кўп гапиришмайди.

Россияда эса айни мавзуга ёзилмаган таъқиқ бор.

Россия матбуоти бу мавзуни Ғарб атайдан ўйлаб чиққан афсона деб рад қилади.

Аммо айнан Шўро аскари Владимир Гелфанднинг кундаликлари ана шу оммавий жинсий зўравонликлар ҳақида кўплаб далилларнинг биридир...

Гелфанд украиналик ёш, яҳудий лейтенант бўлиб, 1941 йилдан уруш охирига қадар кундалик тутади.

Гарчанд, хавфсизлик нуқтаи назаридан Советлар армияси кундалик тутишни тақиқлаб қўйганди.

Ҳозирга қадар чоп этилмаган бу кундаликларда аскарларнинг оғир аҳволи тасвирланади.

Озиқ-овқат етишмовчилиги, бит босган аскарлар, антисемитизм, ўғрилик ва аскарлар ўз жанговор биродарларининг этикларини ўғирлашлари...

1945 йил феврал ойида Гелфанд Одер дарёси тўғонига жўнатилади.

Бу ерда улар Берлинга сўнгги, ҳал қилувчи ҳамлага тайёрланишлари керак бўлган.

У кундаликларида немис аёллари баталёнини қандай қилиб қуршаб олишганини тасвирлайди.

"Биз тутиб олган олмон аёллари қурбон бўлган эрлари учун қасос олишаётганини айтишди. Уларни шафқатсиз йўқ қилиш керак. Аскарларимиз уларнинг жинсий аъзоларидан пичоқлаб ўлдиришни таклиф қилишди, мен эса фақат қатл қилиш тарафдори эдим”.

Вазият бундан ҳам даҳшатлироқ тус олади.

Гелфанд кундалигидаги энг даҳшатли манзара 25 апрел куни рўй беради.

Бу пайт у Берлинга етиб келади.

У умрида биринчи марта велосипедда сайрга чиқади ва бир гуруҳ олмон аёлларига дуч келади.

Аёллар жомадон ва тугунчалар кўтариб олишган эди...

У ўзининг ҳаминқадар олмончасини ишга солиб, аёллардан қаерга кетишаётганини сўрайди.

"Улар юзларида даҳшат билан Қизил армия келган биринчи тунда кечган воқеаларни ҳикоя қилиб беришди”.

"Мени мана бу еримга...” дер экан, ёш ва гўзал олмон қизи юбкасини кўтаради.

“Уларнинг йигирматаси мени...” дер экан ўкраб йиғлаб юборади.

" Қизимни менинг кўз ўнгимда зўрлашди”, дейди она.

“Улар яна қайтиб келишса, яна зўрлашса...биз жуда қўрқдик, бу даҳшатлидир”.

" Мен билан қол, фақат ўзинг қол, нима қилсанг қил, фақат бир ўзинг”, дер экан бу қиз мени қучоқлаб олди деб хотирлайди Гелфанд.

Аммо...Олмон аскарлари Шўролар иттифоқида аёлларни тўрт йил зўрлагани ҳақида ҳақиқатлар ҳам бор эди ва буни Гелфанд биларди.

"У фашистлар гўдакларни ҳам ўлдирган кўплаб қишлоқлар оша Берлинга етиб борган эди”, деб хотирлайди Гелфанднинг ўғли Виталий.

“Отам жинсий зўравонлик қилишганига оид далилларни кўрган эди...”

Аммо Вермархт аслида Орийларни паст табақа билан жинсий алоқа қилишини тақиқлаб қўйганди.

Москвадаги Иқтисод олий ўқув юртидан Олег Будницкийга кўра, бу тақиққа мутлақо бўйсунмаганлар.

Нацист қўмондонлар жинсий хасталиклар тарқалишидан қўрқиб ҳарбий исловатхоналар очиб қўйишган.

Олмон аскарлари рус аёлларини зўрлаганига доир далиллар деярли қолмаган, чунки зўрланган аёлларни тирик қўйишмаган, аммо Берлиндаги Олмон-Рус музейи директори Йорг Морременга бир сурат кўрсатди.

Бу фотосурат немис аскарининг фотоалбомидан олинган.

Унда ер узра аёл жасади судралаётгани акс этади.

Айни даҳшатнок манзара Қримда тасвирга туширилган.

Музей директорига кўра, бу аёлни зўрлаб ўлдиришган ва ёки аввал зўрлаб, кейин ўлдирганлар...

“Унинг юбкаси тепага кўтарилган. Қўллари билан юзи тўсилган”.

Қизил Армия Шўролар матбуоти таърифи билан “ фашист ҳайвонларининг инига” яқинлашиб борар экан, ўша пайт чиқарилган постерларда “ Аскар, сен немис еридасан, қасос олиш вақти келди!” деган даъватлар аксланган.

19 армиянинг сиёсий бўлими аслида ҳақиқий Шўро аскарининг юраги нафратга тўлган бўлади ва у олмонлар билан жинсий алоқадан ҳазар қилади деб тарғиб этади.

Аммо аскарлар яна бир бор идеологларга “чап беришади”.

Тарихчи Антони Бивор китоб ёзиш жараёнида Россия Федерацияси архивларида аскарларнинг жинсий зўравонлигига оид қатор ҳужжатлар билан рўпара келади.

Улар НКВДга, Лаврентий Берияга жўнатилган бўлган.

"Айни ҳужжатларни Сталинга кўрсатишган...Бу ҳужжатларда Шарқий Пруссияда аёллар бу каби жинсий зўравонликлардан қўрқиб фарзандларини, ўзларини ўлдиришгани битилган...”

Уруш даври кундаликларидан яна бири Олмон аскарининг қаллиғига тегишли ва унда айрим аёллар тирик қолиш учун нималарга тоқат қилишгани ҳикоя қилинади.

1945 йил 20 апрелидан бошлаб бу ўта очиқ ва самимий муаллиф, худди Владимир Гелфанд каби уруш даҳшатларини тасвирлайди.

Қизил армиянинг келишини кутар экан, у ва бошқа аёллар ҳазил қилишади.

“Бошимиздан америкаликлар бомба ёғдирганидан кўра, руслар устимизга чиқишсин”, деб ёзилади кундаликда ...

Яъни, бомбадан ўлгандан кўра, жинсий зўрланган маъқулроқ...

Аммо руслар улар ётган бомбапаноҳ ертўлага етиб келишганида, бошқа аёллар йиғлаб ёлворишади.

Кундалик ёзадиган аёлга нола қилишади.

Ўз русчасида рус зобитига ҳолларини баён қилишини сўрашади.

У вайронага айланган кўчаларда Совет зобитини топади.

Сталиннинг тинч фуқароларга озор етказмаслик буйруғига қарамай, бу зобит, елка қисади ва “барибир зўравонлик қилишади”, дейди.

Зобит бу аёлни аскарлар ҳузурига олиб келади ва уларга танбеҳ беради.

Аммо бир аскар ғазабини босолмайди.

"Нима деганинг бу? Немислар бизни аёлларга нималар қилганини биласанми? Улар менинг синглимни олиб кетишди...”

Кейин бу кундалик ёзадиган аёл аскарларнинг кетган кетмаганини билиш учун коридорга чиқар экан, бир неча аскар уни тутиб олади.

Зўрлашади.

Ертўлани эшикларини маҳкам ёпиб олишади.

Кейинроқ эшиклар очилади...

“Ҳамма менга қараб турарди. Мен ярим яланғоч эдим. Чўчқалар! Мени икки бор зўрлашди ва санлар мени мағзава ичида қолдириб яшириниб ўтирдинглар!”

Вақт ўтиб бу кундалик ёзувчи аёл оммавий зўрлашларга чек қўйиш учун бир “бўри” топиши кераклигини тушуниб етади.

Бу "бўри" Ленинграддан келган юқори лавозимли рус зобити эди.

Бу зобит билан бирга яшай бошлайди.

Зўрловчи ва зўрланувчи орасидаги муносабатлар сал юмшайди.

Олмон аёли ўз рус зобити билан адабиёт ва ҳаёт мазмуни ҳақида суҳбатлар ҳам қурадиган бўлади.

"Майор мени зўрлаяпти деб айтмаган бўлардим...Буни мен гўшт, сариёғ, шакар, шағам ва консерва учун қилмоқдаманми? Қайсидир маънода шундай...Аммо у мени аёл сифатида қанчалар оз истар экан, мен уни шахс ўлароқ шунча кўп ҳурмат қилмоқдаман”.

Бу аёлнинг аксар қўшнилари ҳам шундай йўл тутишади.

1959 йилда бу кундалик “Берлиндаги аёл” номи билан чоп этилади.

Муаллифни “Олмон аёлини беномус” қилишда айблашади.

Шундан кейин у бу китобни ўз ҳаётлигида қайта нашр этишларини тақиқлаб қўяди.

Уруш тугаганидан бери етмиш йил ўтар экан, Иттифоқчи кучлар, Британия, Америка, Шўро ва Франса қўшинларининг жинсий зўравонликларига доир маълумотлар ошкор бўлмоқда.

Аммо йилларки бу мавзу мулозимлару расмийлар назаридан четда қолиб келди.

Айни жиноятлар борасида айтганлар оз эди, уларни эшитганлар эса яна ҳам озроқ бўлди.

Шарқий Олмонияда Шўро қаҳрамонларини танқид қилиш мумкин эмас эди, Ғарбий Олмонияда эса нацистлар жиноятларидан немислар кўз очолмай қолганди...

2008 йилга келиб Берлин аёли кундаликларидан кино ишланди.

Унда Олмониянинг машҳур актрисаси Нина Ҳос бош ролни ижро этди.

Бу филм Олмонияда Иккинчи жаҳон урушидаги жинсий зўравонликларга доир қарийб тақиқланган мавзуни “тирилтирди”.

Кўплаб зўрланган аёллар ўз дардларини тўкиб солишди.

Улар орасида Ингеборг Буллерт ҳам бор эди.

90 ёшли Ингеборк Буллерт хоним Ҳамбургда истиқомат қилади.

Унинг чоғроққина уйи мушуклар суратлари ва театр ҳақидаги китоблар билан лиқ тўла...

1945 йилда у 20 ёш бўлган ва актрисаликни орзу қилган.

Онаси билан Берлиннинг обод маҳалласида яшаган.

Шўролар шаҳарга киришганида у онаси билан бинонинг ертўласидан бошпана топган.

"Бирданига кўчамизда танклар пайдо бўлди. Ташқарида олмон ва рус аскарларининг жасадлари ётарди...Мен яна Шўролар бомбаларининг ўзига хос, қулоқни қоматга келтирувчи овозларини эслайман”.

Огоҳлантириш овозлари тинганида у югуриб тепага чиқади, чироқлар учун симми ва ё бир арқонми қидиради.

Шу он унга икки рус аскари тўппончасини ўқталиб турганини кўради.

"Улардан бири мени ечинишга мажбур қилди, зўрлади, кейин бошқаси билан ўрнини алмаштиришди... Мен ўламан деб ўйладим. Мени ўлдиришади деб ўйладим”.

Ингеборг бу мудҳиш воқеа ҳақида ҳеч кимга оғиз очмайди.

Аммо орадан йиллар ўтади...

“Онам бўлса... “менинг қизимга ҳеч ким қўл теккизмаган” деб мақтанарди...”

Аммо жинсий зўрланган аёллар бутун Берлин бўйлаб тарқаб кетишганди...

Ингеборгнинг хотирлашича, ёши 15 дан 55 гача бўлган аёлларни турфа жинсий хасталиклар учун мажбуран тиббий кўрикдан ўтказишган.

Озиқ-овқат талончалари берилиши учун ана шу тиббий ҳужжат жуда ҳам муҳим бўлган.

Жинсий зўрланганларнинг сони қанча бўлган? Бу саволга энг кўп берилган жавобга қаралса, Берлиннинг ўзида 100 000, Олмонияда эса 2 миллион хотин-қизлар жинсий зўрланган...

Айни сон бўйича мубоҳасалар давом этмоқда, аммо бу тўхтамга келиш учун тиббий ёзувларга таянилгани айтилади.

Собиқ қурол-аслаҳа заводи, ҳозирда эса Давлат архиви жойлашган бинода Мартин Лютерҳанд менга бир талай ҳаворанг дафтарчаларни кўрсатади.

Булар Берлиннинг фақатгина бир тумани – Нюколнда 1945 йилнинг июлидан октябригача даврда ҳомилани сунъий равишда олдирганларга тегишли дафтарчалар.

Олмонияда ўша давр ҳомилани сунъий олдириш тақиқланган.

Мартин Лютерҳандга кўра, 1945 йилда кечган жинсий зўравонликлар туфайли аёллар ҳомилани олдириш имкониятига эга бўлганлар.

Бу даҳшатли тиббий тарих саҳифаларида ... бир ёзув худди болаларники каби беўхшов кўринади.

Унда бир қизалоқ ўзини ота-онасининг кўзи ўнгида, ўз уйида зўрлашганини ёзиб, ҳомиласини олдириш ниятида эканини айтади.

Эҳтимолки, Олмонияда уруш даврида кечган жинсий зўравонликларнинг асл рақаму даражасини биз ҳеч қачон билмасмиз...

Россия парламенти яқинда Иккинчи Жаҳон уруши даврида Шўролар тарихига доғ туширадиган амал учун жарима ва беш йилга довур қамоқ жазоси берилишига доир қонунни қабул қилди.

Москвадаги Гуманитар Университет тарихчиси Вера Дубинага кўра, у токи Берлинга таҳсил олиш учун борганига қадар, Шўро армиясининг жинсий зўравонликлари ҳақида ҳеч нарса билмаган.

Кейинроқ у бу мавзуда мақола ёзади, аммо уни нашр этишга қийналади.

" Россия матбуоти бу мақолага жуда душманона муносабатда бўлди. Одамлар фақатгина бизнинг Улуғ Ватан урушимиз ҳақида билишни исташади, ҳозир эса бу урушга бошқа томондан қараш умуман мушкул бўлиб қолди”, дейди у.

Эҳтимол, тарихнинг таъбир жоиз бўлса тақдири шудир – замонага мослашиш.

Шунинг учун ҳам кўз билан кўрганлар ва ё бошидан кечирганларнинг гувоҳликлари жуда ҳам муҳим.

Кексалар бу оғриқли мавзу ҳақида қўрқмасдан гапирсалар, ёшлар эса журъат билан қоғозга туширсалар...

Виталий Гелфанд аксарият Шўро аскарлари қаҳрамонона жанг қилишгани, жонларини қурбон беришганини рад этмайди, аммо унга кўра, уруш фақат шону шарафдан иборат эмас.

Яқинда у Россия радиоси билан шу мавзуда суҳбат қилди.

Оқибатда, аксиляҳудий нафрат билан тишини қайраган троллар ҳужуми остида қолди.

“Исроилингга жўна” деб маломатлар қилишди, зотан Виталий сўнгги 20 йил ичида Берлинда яшайди.

Ижтимоий тармоқларда унга ташланган троллар Виталий отасининг кундаликлари бўлгани ёлғон дейишди.

Шундай бўлса ҳам Виталий йил охирларида отасининг кундаликлари Россияда нашр этилишига умид қилади.

Кундаликларнинг бир қисми немис ва швед тилига таржима қилинган.

"Агар одамлар ҳақиқатни билишни исташмаса, улар ўзларини алдамоқдалар...Чунки бутун дунё буни тушуниб турибди, ўша янги қонунлар чиқараётганлар ҳам буни тушунади. Ўтмишни ўрганмасдан келажакка қадам ташлаб бўлмайди”, дейди у.

Берлин учун жанг

• Қизил Армия Венани олганидан кейин Сталин Берлинга юриш учун буйруқ беради. У шаҳарни Америка кучларидан аввалроқ ишғол қилишни истайди.

• Қизил Армия қўшинларининг сони 2 ярим миллионга етади, 6000 танк ва 40 000 артеллерия қуроли жангга киради. Минглаб учоқлар Берлин учун ҳавода жанговор парвоз қилишади.

• Қақшатқич жанглар ва катта талофатлар билан 21 апрел куни Қизил Армия қўшинлари Берлин остонасига етиб келади.

• 22 апрел куни Адолф Гитлер мағлубиятни тан олишига бир баҳя қолади, аммо бунинг ўрнига ўз бункеридан туриб шаҳарни мудофаа қилиш учун жанговор буйруқ бериб туради.

• Шўролар шаҳарга кирар экан, тахминан 100 000 нафар берлинлик хотин-қизлар жинсий зўравонлик қурбони бўлишади.

• 30 апрелда Гитлер ўзини ўлдиради, 2 май куни эса Рейхстаг ишғол қилинади.

Би-би-си Ўзбек хизмати билан Whatsapp, Telegram ва Viber орқали боғланишни истасангиз, телефонимиз: +44 78-58-86-00-02.

70 anos após fim da guerra, estupro coletivo de alemãs ainda é episódio pouco conhecido

Mas existe um lado sombrio e pouco conhecido nessa história: os estupros em massa cometidos no final da guerra por soldados soviéticos contra mulheres alemãs.

Alguns leitores poderão achar esta história perturbadora.

O sol se põe sobre o Treptower Park, nos arredores de Berlim, e eu observo uma estátua que faz um desenho dramático contra o horizonte. Com 12 metros de altura, ela mostra um soldado soviético segurando uma espada numa mão e uma menina alemã na outra, pisando sobre uma suástica quebrada.

A estátua marca um lugar onde estão enterrados 5 mil dos 80 mil soldados do Exército Vermelho mortos na Batalha por Berlim entre 16 de abril e 2 de maio de 1945.

A proporção colossal do monumento reflete o sacrifício destes soldados. No entanto, para alguns, a estátua poderia ser chamada de Túmulo do Estuprador Desconhecido.

Existem registros de que os soldados de Stálin atacaram um número bastante alto de mulheres na Alemanha e, em particular, na capital alemã, mas isto era raramente mencionado no país depois da guerra e o assunto ainda é tabu na Rússia de hoje.

A imprensa russa rejeita o tema regularmente e diz tratar-se de um "mito espalhado pelo Ocidente".

Leia: 'Trens faziam fila em Auschwitz', diz ex-guarda de campo nazista

Diário de um tenente

Uma das muitas fontes de informação sobre estes estupros é o diário mantido por um jovem oficial soviético judeu, Vladimir Gelfand, um tenente vindo da região central da Ucrânia, que, de 1941 ao fim da Guerra, pôs no papel seus relatos, apesar de os soviéticos terem proibido diários de militares.

Os manuscritos – que nunca foram publicados – mostram como a situação era difícil nos batalhões: alimentação pobre, piolhos, antissemitismo e soldados roubando botas uns dos outros.

Em fevereiro de 1945, Gelfand estava perto da represa do rio Oder, preparando-se para a entrada em Berlim. Em seu diário, ele descreve como seus camaradas cercaram e dominaram um batalhão de mulheres militares.

"As alemãs capturadas disseram que estavam vingando seus maridos mortos. Elas devem ser destruídas sem piedade. Nossos soldados sugeriram esfaqueamento das genitais, mas eu apenas as executaria", escreveu.

Uma das passagens mais reveladoras do diário de Gelfand é a do dia 25 de abril, quando ele narra a chegada a Berlim. Ele estava andando de bicicleta perto do rio Spree, a primeira vez que andou de bicicleta, quando cruzou com um grupo de mulheres alemãs carregando malas e pacotes. Em seu alemão ruim, ele perguntou para onde estavam indo e a razão de terem saído de casa.

"Com horror em seus rostos, elas me disseram o que tinha acontecido na primeira noite da chegada do Exército Vermelho", escreveu.

"'Eles cutucaram aqui a noite toda', explicou a bela garota alemã, levantando a saia. 'Eles eram velhos, alguns estavam cobertos de espinhas e todos eles montaram em mim e me cutucaram – não menos do que 20 homens'. Ela começou a chorar."

"'Eles estupraram minha filha na minha frente e eles ainda podem voltar e estuprá-la de novo', disse a pobre mãe. Este pensamento deixou todas aterrorizadas."

Leia mais: A Alemanha deve mesmo quase R$ 1 tri à Grécia por causa da 2ª Guerra?

"'Fique aqui', a garota, de repente, se atirou em cima de mim, 'durma comigo! Você pode fazer o que quiser comigo, mas só você!'"

Proibição

Àquela altura, já se sabia de horrores cometidos por soldados alemães na invasão da União Soviética. O próprio Gelfand tinha ouvido essas histórias.

"Ele passou por tantos vilarejos nos quais os nazistas tinham matado todos, mesmo crianças pequenas. E ele viu provas de estupro", disse o filho do soldado, Vitaly Gelfand.

As Forças Armadas alemãs estavam longe da imagem de força disciplinada "ariana" que não se interessaria em ter relações sexuais com Untermenschen (povos inferiores, em alemão).

Tanto que, segundo Oleg Budnitsky, historiador da Escola Superior de Economia de Moscou, os comandantes nazistas, preocupados com o alto número de doenças venéreas entre seus soldados, estabeleceram uma cadeia de bordéis militares nos territórios ocupados.

É difícil encontrar provas de como os soldados alemães tratavam as mulheres russas, muitas vítimas não sobreviveram. Mas no Museu Alemão-Russo de Berlim, o diretor, Jorg Morre, mostra uma foto feita na Crimeia, parte do álbum pessoal de um soldado alemão, feito durante a guerra.

Na imagem, o cadáver de uma mulher é visto no chão.

Leia mais: O esquecido campo de concentração nazista só para mulheres

"Parece que ela foi morta no estupro ou após o estupro. A saia está puxada para cima e as mãos estão na frente do rosto. É uma foto chocante. Tivemos discussões no museu sobre se deveríamos mostras as fotos – isto é guerra, isto é violência sexual sob a política alemã na União Soviética. Estamos mostrando a guerra. Não falando sobre, mas mostrando", disse.

Enquanto o Exército Vermelho avançava, cartazes estimulavam os soldados soviéticos a mostrarem sua raiva: "Soldado: Você agora está em solo alemão. A hora da vingança chegou!".

Pesquisa

Enquanto pesquisava para o livro que lançou em 2002 sobre a queda de Berlim, o historiador Antony Beevor encontrou, no arquivo estatal da Federação Russa, documentos que detalham a violência sexual. Eles tinham sido enviados pela então polícia secreta, a NKVD, para o chefe desta polícia, Lavrentiy Beria, no final de 1944.

"Eles foram passados para Stálin. Você pode até ver se eles foram lidos ou não – e eles relatam estupros em massa no leste da Prússia e a forma como as mulheres alemãs tentavam matar os filhos e se matar, para evitar os estupros", disse.

Outro diário escrito durante a guerra, deste vez o da noiva de um soldado alemão ausente, mostra que algumas mulheres se adaptaram a estas circunstâncias horríveis para tentar sobreviver.

O diário, anônimo, começou a ser escrito no dia 20 de abril de 1945, dez dias antes do suicídio de Hitler. Como no diário de Gelfand, a honestidade é brutal, o poder de observação é grande e há até demonstrações ocasionais de humor.

Se descrevendo como uma "loira pálida que está sempre com o mesmo casaco de inverno", a autora do diário descreve a vida dos vizinhos no abrigo contra bombas logo abaixo do prédio de apartamentos onde ela morava em Berlim, incluindo "um jovem em calças cinzas e óculos de armação de chifre que, em uma observação mais atenta, é, na verdade, uma jovem", e três irmãs mais velhas, "espremidas, juntas, como um grande pudim".

Enquanto aguardam a chegada do Exército Vermelho, elas fazem piada dizendo "melhor um russo em cima do que um ianque sobre nossas cabeças". Estupro é considerado melhor do que ser pulverizada por bombas. Mas quando os soldados chegam ao porão onde elas moram, as mulheres imploram para a autora do diário usar suas habilidades no idioma russo para reclamar ao comando soviético.

Ela consegue encontrar um oficial no ambiente caótico da cidade, mas ele não toma providência alguma, apesar do decreto de Stálin proibindo a violência contra civis. "Vai acontecer de qualquer jeito", diz.

Ao tentar voltar para seu apartamento, a autora do diário é estuprada no corredor e quase estrangulada; as mulheres que vivem no porão não abrem as portas durante o estupro, apenas depois que tudo acaba.

"Minhas meias estão caídas em cima dos meus sapatos, ainda estou segurando o que sobrou da minha cinta-liga. Começo a gritar 'Suas porcas! Eles me estupraram duas vezes aqui e vocês me deixaram largada como lixo!'"

Leia mais: Descoberta de Auschwitz foi surpresa, diz libertador ucraniano

Com o passar do tempo, ela percebe que precisa achar um "lobo-chefe" que ponha fim aos estupros da "alcateia". A relação entre agressor e vítima fica menos violenta, mais ambígua. Ela divide a cama com um oficial mais importante, vindo de Leningrado, com quem ela conversa sobre literatura e o sentido da vida.

"Não posso falar, de maneira nenhuma, que o major está me estuprando. Estou fazendo isto por bacon, manteiga, açúcar, velas, carne enlatada.... Além do mais, gosto do major e, quanto menos ele quer de mim como homem, mais gosto dele como pessoa", escreveu.

Muitas de suas vizinhas fizeram acordos parecidos com os conquistadores.

Este diário só foi publicado em 1959, depois da morte da autora, com o título Uma Mulher em Berlim, e foi criticado por "macular a honra das mulheres alemãs".

Filme

Setenta anos depois do fim da guerra, pesquisas ainda revelam a dimensão da violência sexual sofrida pelas alemãs nas mãos não apenas dos soviéticos, mas também de americanos, dos britânicos e dos franceses.

Em 2008, o diário da berlinense foi transformado em um filme, chamado de Anonyma, com uma atriz alemã conhecida, Nina Hoss. O filme teve um efeito catártico na Alemanha e estimulou muitas mulheres a falarem sobre suas experiências.

Entre elas estava Ingeborg Bullert, hoje com 90 anos. Ela mora em Hamburgo, no norte da Alemanha. Em 1945, ela tinha 20 anos, sonhava em ser atriz e vivia com a mãe em Berlim.

Quando o ataque soviético começou, ela se refugiou no porão do prédio – assim como a mulher no diário.

"De repente havia tanques em nossa rua e, em toda parte, corpos de soldados russos e alemães", disse.

Durante uma pausa nos ataques aéreos, Ingeborg saiu do porão para pegar um pedaço de fio no apartamento, para montar um pavio para uma lâmpada.

"De repente, havia dois soldados soviéticos apontando revólveres para mim. Um deles me obrigou a me expor e me estuprou, então eles trocaram de lugar e o outro me estuprou. Pensei que ia morrer, que eles iam me matar."

Ingeborg passou décadas sem falar sobre o crime.

Leia mais: De preferido de Hitler a guarda-costas de Evita Perón: o nazista que foi parar na Irlanda

Os estupros afetaram mulheres em toda Berlim. Ingeborg lembra que as mulheres entre 15 e 55 anos tinham que fazer exames para doenças sexualmente transmissíveis.

"Você precisava do atestado médico para conseguir os cupons de comida e lembro que todos os médicos faziam estes atestados e que as salas de espera estavam cheias de mulheres."

Número

Ninguém sabe exatamente quantas mulheres foram vítimas de violência sexual de combatentes estrangeiros na Alemanha. O número mais citado estima em 100 mil as mulheres estupradas apenas em Berlim – e em dois milhões no território alemão.

Há documentos que expõem um alto número de pedidos de aborto – contra a lei na época –, devido à "situação especial".

É provável que nunca se saiba o número real. Tribunais militares soviéticos e outras fontes continuam secretas.

O Parlamento russo aprovou recentemente uma lei que afirma que qualquer pessoa que deprecie a história da Rússia na Segunda Guerra Mundial pode ter que pagar multas ou ser preso por até cinco anos.

Uma jovem historiadora da Universidade de Humanidades de Moscou, Vera Dubina, só descobriu sobre os estupros depois de ir para Berlim devido a uma bolsa de estudos. Ela escreveu um estudo sobre o assunto, mas enfrentou dificuldades para publicá-lo.

Leia mais: Águia nazista continua sendo 'batata quente' no Uruguai

Vitaly Gelfand, filho do autor do diário, Vladimir Gelfand, não nega que muitos soldados soviéticos demonstraram bravura e sacrifício durante a guerra, mas, segundo ele, esta não é a única história.

Recentemente, Vitaly deu uma entrevista em uma rádio russa que desencadeou uma onda de "trollagem" antissemita em redes sociais. Muitos disseram que o diário é falso e que Vitaly deveria emigrar para Israel.

Mesmo assim, Vitaly espera que o diário seja publicado na Rússia ainda neste ano. Partes dele já foram traduzidas para o alemão e para o sueco.

"Se as pessoas não querem saber a verdade, estão apenas se iludindo. O mundo todo entende (que ocorreram estupros), a Rússia entende e as pessoas por trás das novas leis sobre difamar o passado, até elas entendem. Não podemos avançar sem olhar para o passado", disse.

تجاوز در برلین

نقش اتحاد جماهیر شوروی در شکست آلمان نازی در جنگ جهانی دوم، از با شکوه‌ترین لحظه‌های تاریخ شوروی محسوب می شود. اما در ارتباط با آن، داستان دیگری هم وجود دارد؛ تجاوز جمعی به زنان آلمانی توسط سربازان شوروی در آخرین روزهای جنگ.

خورشید در پارک ترپتور در حومه برلین آهسته فرود می آید و من به مجسمه ای بزرگ نگاه می کنم که آبی آسمان آن را در بر گرفته است. این مجسمه دوازده متری، یک سرباز شوروی را نشان می دهد که در یک دست خنجر دارد و با دست دیگر یک دختر کوچک آلمانی را در بغل گرفته و چکمه اش را بر صلیب شکسته گذاشته است.

اینجا آرامگاه ابدی ۵ هزار سرباز از ۸۰ هزار نیروی اتحاد جماهیر شوروی است که در نبرد برلین بین ۱۶ آوریل ۱۹۴۵ تا ۲ مه جان باخته اند.

حجم عظیم این مجسمه نشان دهنده تعداد قربانیان است. پس از طی کردن نرده های طولانی شما می توانید به پایه مجسمه برسید که مثل یک معبد مقدس از همه طرف بر آن نور می تابد. چشمم به کتیبه ای می افتد که می گوید مردم شوروی تمدن اروپا را از دست فاشیسم نجات دادند. اما عده ای این بنای یادبود را آرامگاه 'متجاوز گمنام' می نامند.

نیروهای استالین در راه خود به سوی پایتخت آلمان تعداد زیادی از زنان را مورد آزار قرار دادند. هرچند این موضوع در آلمانِ پس از جنگ، چه آلمان غربی و چه آلمان شرقی، به ندرت مورد اشاره قرار گرفته و سخن گفتن از آن حتی در روسیه امروز هم تابو است.

رسانه های روسی به طور منظم بحث از تجاوز جنسی را رد می کنند، هر چند یکی از منابعی که داستان آنچه را که اتفاق افتاده بیان می کند، دفترچه خاطرات یک افسر جوان شوروی است.

ولادیمیر گلفاند، ستوان جوان یهودی از اوکراین از سال ۱۹۴۱ تا پایان جنگ خاطرات روزانه خود را با وجود ممنوعیت نظامی شوروی که نوشتن آنها را خطر امنیتی می دانست، با صراحتی فوق العاده به رشته تحریر در آورده است.

این دستنویس که هنوز به طور کامل منتشر نشده، تصویری از نابسامانی در گردانهای ارتش را ارائه می دهد: خوراک بسیار بد، شپش، یهودی ستیزی و سرقت به طوری که سربازان حتی چکمه های رفقای خود را می دزدند.

در فوریه ۱۹۴۵، واحد نظامی که گلفاند در آن خدمت می کرد، برای یورش نهایی به برلین در ساحل رودخانه اودر مستقر شده بود. او می نویسد که چگونه رفقایش یک گردان از زنان سرباز را محاصره و مغلوب کردند.

'وضع در حال بدتر شدن است'

یکی از افشاگرترین قسمت ها در دفتر خاطرات گلفاند، ۲۵ ماه آوریل تاریخ گذاری شده، زمانی که او به برلین رسیده است. گلفاند سوار دوچرخه در کنار رودخانه اسپری سرگرم وقت گذرانی بود که از میان گروهی از زنان آلمانی رد شد که چمدان و بقچه در دست داشتند.

او با زبان آلمانی شکسته از آنها پرسید که کجا می روند و چرا خانه هایشان را ترک کرده اند.

او می نویسد: "آن ها که در چهره شان وحشت دیده می شد به من گفتند که در شب اول رسیدن ارتش سرخ چه اتفاقی رخ داده است."

"یک دختر زیبای آلمانی در حالی که دامنش را بالا داده بود گفت 'آن ها تمام شب به من تجاوز کردند. پیر بودند، صورت بعضی شان پر از جوش بود، همه آن ها که تعدادشان از بیست نفر کمتر نبود، روی من آمدند و این کار را کردند' اشک از چشمان او سرازیر بود."

"مادر بی چاره اش افزود: 'آنها به دخترم جلوی چشمم تجاوز کردند و هنوز هم می توانند باز گردند و به او تجاوز کنند'. این فکر همه را وحشت زده کرده بود."

این دختر ناگهان خود را طرف من انداخت و گفت: "اینجا بمان. با من بخواب. هر کاری دلت می خواهد می توانی با من بکنی، اما تنها تو."

پیش از آن سربازان آلمانی تقریبا چهار سال در اتحاد جماهیر شوروی مرتکب خشونت جنسی و انواع دیگر خشونت ها شده بودند.

ویتالی، پسر گلفاند می گوید: "او روستاهای بسیاری را دیده که نازی ها همه ساکنانش را، حتی بچه های کوچک را کشته بودند. او شاهد این تجاوزها بوده است."

ارتش آلمان نازی قرار بود که یک نیروی منظم آریایی باشد که هرگز رابطه جنسی غیر متعارف نداشته است.

اما اولگ بدنیتسکی، مورخ در مدرسه عالی اقتصاد در مسکو می گوید که این ممنوعیت نادیده گرفته می شد. فرماندهان نازی در واقع به اندازه ای از بیماری های مقاربتی نگران بودند که در سراسر سرزمین های اشغالی فاحشه خانه های زنجیره ای نظامی تاسیس کردند.

پیدا کردن شواهد مستقیم در مورد نحوه برخورد سربازان آلمانی با زنان روسی سخت است، زیرا بسیاری از قربانیان جان سالم به در نبرده اند. اما یورگ موری، مدیر موزه آلمان و روسیه در برلین عکسی را به من نشان می دهد که در کریمه گرفته شده و از آلبوم شخصی یک سرباز آلمانی در زمان جنگ برداشته شده است. عکس جسد زنی است که بر روی زمین افتاده.

او می گوید: "به نظر چنین می رسد که هنگام تجاوز کشته شده است. دامنش بالا داده شده و با دستانش صورتش را پوشانده است."

"این یک عکس تکان دهنده است. ما خیلی بحث داشتیم که آیا این عکس ها را باید نشان دهیم یا نه - جنگ است، خشونت جنسی تحت سیاست آلمان در اتحاد جماهیر شوروی است. ما جنگ را نشان می دهیم. در مورد جنگ صحبت نمی کنیم، بلکه آن را نشان می دهیم."

زمانی که ارتش سرخ به آنچه مطبوعات شوروی از آن "لانه حیوان فاشیستی" نام می برد، نزدیک می شد پوستر ها نیروها را تشویق می کرد که خشم خود را نشان دهند: "سرباز! تو حالا در خاک آلمان هستی، ساعت انتقام فرارسیده است!"

در واقع، بخش سیاسی سپاه نوزدهم ارتش شوروی که برای پیش رفت به سوی آلمان در امتداد ساحل دریای بالتیک می جنگید اعلام کرد که یک سرباز واقعی اتحاد جماهیر شوروی آن قدر نفرت دارد که از رابطه جنسی با آلمانی ها منزجر است، اما بار دیگر سربازان ثابت کردند که ایدئولوگها اشتباه کرده اند.

آنتونی بیوور، مورخ در سال ۲۰۰۲ هنگامی که برای نوشتن اثرش موسوم به "سقوط برلین" مشغول تحقیق بود در آرشیو دولتی فدراسیون روسیه اسنادی را در مورد خشونت های جنسی پیدا کرد. این اسناد در اواخر سال ۱۹۴۴ توسط ان کی وی دی (NKVD)، پلیس مخفی وقت شوروی به لاورنتی بریا، رئیس این سازمان فرستاده شده بود.

آقای بیوور می گوید: "این اسناد در اختیار استالین قرار داده شد. در این اسناد می توانید نشانه گذاری هایی را ببینید که معلوم می کند که آنها خوانده شده اند یا خیر - این گزارش ها از تجاوز دسته جمعی در شرق پروس و سعی زنان آلمانی برای کشتن فرزندان و خودشان برای جلوگیری از چنین سرنوشتی گزارش می دهند."

یک دفتر خاطرات زمان جنگ که توسط نامزد یک سرباز گمنام آلمانی حفظ شده، نشان می دهد که برخی از زنان چطور با شرایط وحشتناک خود را مطابقت داده اند تا زنده بمانند.

در این خاطرات که از تاریخ ۲۰ آوریل سال ۱۹۴۵، یعنی ۱۰ روز قبل از خودکشی هیتلر، شروع می شود نویسنده ناشناس مثل ولادیمیر گلفاند، کاملا شفاف همه چجیز را نوشته است.

وی که خود را "یک خانم بلوند رنگ پریده" توصیف کرده تصاویر زنده ای را از همسایگان خود در پناهگاهی زیر بلوک آپارتمان خود در برلین ارائه کرده، از جمله درباره "مرد جوانی در شلوار خاکستری و با قاب عینک استخوانی که در صورت مشاهده از نزدیک معلوم می شود یک زن جوان است." و سه خواهر مسن که "هر سه خیاط هستند و آنچنان دور هم جمع شده اند که مثل یک کیک بزرگ سیاه به نظر می آیند."

آنها که در انتظار ورود ارتش سرخ هستند شوخی می کنند: "روسها بیان رویت بهتر از این است که که یانکی ها بیایند بالای سرت"، یعنی اینکه مورد تجاوز سربازان روس قرار بگیری بهتر از این است که آمریکایی ها بمبارانت کنند. اما زمانی که سربازان به زیرزمین می رسند و می خواهند زنان را از آن جا بیرون بکشند، این خواهران به نگارنده خاطرات که روسی می داند التماس می کنند که به فرماندهی شوروی شکایت کند.

او در حالی که هرج و مرج در خیابان های مملو از آوار حاکم است موفق به پیدا کردن یک افسر ارشد می شود. این افسر شانه درهم می کشد. با وجود دستور استالین درباره جلوگیری از خشونت علیه غیرنظامیان می گوید: "به هر حال چنین اتفاقی می افتد."

افسر با او به زیرزمینی باز می گردد و سربازان را سرزنش می کند اما یکی از سربازان با خشم می خروشد. او فریاد می زند "منظور شما چیست؟ آلمانی ها با زنان ما چه کار کردند! آنها خواهر مرا گرفتند و..." افسر این مرد را آرام می کند و سربازان را از زیرزمین خارج می کند."

اما زمانی که خاطره نویس دوباره به راهرو باز می گردد تا مطمئن شود که سربازان رفته اند مردانی که در انتظار بودند او را گرفتند. او به طرز وحشیانه مورد تجاوز قرار گرفته و تقریبا خفه شده بود. همسایه ها وحشت زده که وی آنها را "ساکنان غار" می خواند، در زیرزمین را به روی او بسته بودند.

او می نویسد: "سرانجام دو لنگه آهنین در باز شد. همه به من خیره شده بودند."

"جوراب های بلندم روی کفش هایم افتاده بود، من هنوز آن چه را از بند شلوارم باقی مانده بود در دست داشتم. شروع به فریاد زدن کردم: 'خوک ها! به من تجاوز کردید و مثل آشغال رها کردید."

نویسنده خاطرات در نهایت متوجه می شود که نیاز به پیدا کردن یک "گرگ" برای دفع تجاوز گروهی توسط "جانوران مرد" دارد. روابط بین متجاوز و قربانی کمتر خشونت آمیز و بیشتر شبیه داد و ستد و در عین زمان بیشتر مبهم می شود. او یک افسر ارشد از لنینگراد را شریک رختخوابش می کند و با او در باره ادبیات و معنای زندگی بحث می کند.

او می نویسد: "به هیچ وجه نمی شود گفت که سرگرد به من تجاوز می کند".

"آیا من این کار را برای کره، شکر، شمع و کنسرو گوشت می کنم؟ تا حدودی مطمئن هستم که بلی. علاوه بر آن، من از سرگرد خوشم می آید هر قدر او به عنوان مرد از من کمتر بخواهد به همان اندازه از او به عنوان یک فرد بیشتر خوشم می آید."

بسیاری از همسایگان نویسنده خاطرات با فاتحان در ویرانه های برلین داد و ستدهای مشابهی کرده اند.

زمانی که این خاطرات در آلمان در سال ۱۹۵۹ تحت عنوان "زنی در برلین" منتشر شد، داستان بی پرده نویسنده آن در مورد این که برای زنده ماندن چه گزینه هایی را انتخاب کرده به دلیل "لکه دار کردن نام" زنان آلمانی مورد حملات قرار گرفت. جای تعجب نیست، که او تا زمان مرگ اجازه نداد این کتاب دوباره منتشر شود.

هفتاد سال پس از پایان جنگ، پژوهش جدیدی در موررد خشونت جنسی توسط نیروهای متفقین - آمریکا، بریتانیا و فرانسه و همچنین شوروی - هنوز هم به پایان نرسیده است. اما سال ها است که اهمیت این موضوع به دلیل قرار گرفتن زیر نظارت رسمی کمرنگ شده است. افراد کمی در باره آن گزارش داده اند و تعداد کمتری هم به چنین گزارش هایی اهمیت می دهند.

علاوه بر انگ اجتماعی، در آلمان شرقی انتقاد از قهرمانان شوروی که فاشیسم را شکست داده بودند، توهین به مقدسات دانسته می شد، در حالی که در پشت دیوار برلین، در غرب، آلمانی ها به دلیل احساس گناه از جنایات نازی ها مجبور بودند از ذکر برخی مسایل خودداری کنند.

اما در سال ۲۰۰۸، فیلمی بر اساس خاطرات زن برلینی به نام Anonyma با نقش آفرینی نینا هوس، بازیگر شناخته آلمانی اکران شد. این فیلم در آلمان خیلی تاثیرگذار بود و بسیاری از زنان را تشویق کرد از آن دوران سخن بگویند، از جمله اینگبورگ بولرت.

اینگبورگ که حالا ۹۰ ساله است در آپارتمانی پر از عکس گربه ها و کتاب هایی درباره تئاتر، در هامبورگ زندگی می کند. او که در سال ۱۹۴۵ بیست ساله بود، آرزو داشت هنرپیشه شود و با مادر خود در خیابانی مجلل در منطقه چارلوتنبرگ برلین زندگی می کرد.

وقتی که حمله شوروی به شهر آغاز شد، مانند زن خاطره نویس، او هم به زیرزمین ساختمان خود پناه برد. او به یاد می آورد: "ناگهان تانک ها در خیابان ما پیدا شدند، در همه جا اجساد سربازان روسی و آلمانی افتاده بود. من صدای وحشتناک بمب های روسی را در یاد دارم، ما به آن ها استالینجل (اندام های استالین) می گفتیم."

در وقفه حمله هوایی، اینگبورگ از زیرزمین بیرون رفت تا تکه ای پارچه برای فتیله چراغ پیدا کند. او می گوید: "ناگهان دو روس تپانچه های خود را طرف من نشانه گرفتند. یکی از آنها مرا مجبور کرد روی زمین بخوابم و به من تجاوز کرد، و سپس آنها جای همدیگر را عوض کردند و دومی نیز به من تجاوز کرد. من فکر کردم می میرم و آن ها مرا می کشند."

اینگبورگ آن زمان و برای چندین دهه پس از آن هم از مصیبتی که به سرش آمده بود صحبت نمی کرد. او گفت این کار بیش از حد برایش دشوار بود و می افزاید: "مادر من دوست داشت لاف بزند که کسی به دخترش دست نزده است."

اما تجاوز سرنوشت زنان در خانواده ها را در سراسر برلین تحت تاثیر قرار داده بود. اینگبورگ به یاد می آورد که به زنان بین سنین ۱۵ و ۵۵ سال دستور داده شد برای تشخیص بیماری های مقاربتی معاینه شوند. "شما نیاز به گواهی پزشکی برای گرفتن مواد غذایی داشتید و من یادم هست که تمام پزشکانی که گواهینامه می دادند اتاق های پر از زنان منتظرشان بود."

مقیاس تجاوز جنسی چه قدر بود؟ تعدادی که اغلب نقل می شود در حدود ۱۰۰ هزار زن در برلین و دو میلیون در خاک آلمان است. این رقم که به شدت مورد بحث است، از شمار اندک پرونده های پزشکی که حفظ شده اند به دست آمده است.

در یک کارخانه مهمات سازی سابق که حالا ساختمان بایگانی دولتی است، مارتین لاچرهند به من یک بغل از پوشه های مقوایی آبی را نشان می دهد. آن ها شامل سوابق سقط جنین از ژوئیه تا اکتبر سال ۱۹۴۵ در ناحیه نیوکلن، یکی از ۲۴ ناحیه برلین است. این یک معجزه کوچک است که آن ها سالم مانده اند و آسیبی به آنها نرسیده است.

سقط جنین در آلمان غیر قانونی بود، اما لاچرهند می گوید "برای آن دسته از زنان به دلیل وضعیت خاص ناشی از تجاوز دسته جمعی در سال ۱۹۴۵ یک پنجره کوچک وجود داشت".

در مجموع بین ژوئن ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۶ تنها در همین یک ناحیه برلین ۹۹۵ درخواست برای سقط جنین مورد تایید قرار گرفته است. فایل ها حاوی بیش از هزار کاغذ پاره در رنگ ها و اندازه های مختلف هستند. یک دختر با دستخط کودکانه شهادت می دهد که او در اتاق نشیمن خانه خود در مقابل پدر و مادر مورد تجاوز قرار گرفته است.

ما احتمالا هرگز مقیاس واقعی تجاوز جنسی را نخواهیم دانست. دادگاه های نظامی اتحاد جماهیر شوروی و منابع دیگر طبقه بندی شده باقی می ماند. پارلمان روسیه اخیرا قانونی را تصویب کرد که می گوید هر کسی که پیشینه روسیه در جنگ جهانی دوم را لکه دار کند می تواند جریمه یا تا پنج سال زندانی شود.

ورا دوبینینا، مورخ جوان در دانشگاه علوم انسانی در مسکو می گوید تا زمانی که یک بورس تحصیلی او را به برلین آورد در مورد این که تجاوز جنسی صورت گرفته چیزی نمی دانست. او بعدتر مقاله ای در این باره نوشت اما برای چاپ آن موانع زیاد بود.

او می گوید: "واکنش رسانه های روسی بسیار تهاجمی بود، مردم فقط می خواهند در مورد پیروزی شکوهمند ما در جنگ بزرگ میهنی بشنوند و انجام تحقیقات مناسب سخت تر می شود."

این سرنوشت "تاریخ" است که بنا بر مصلحت زمانه بازنویسی شود. به همین لحاظ است که ماخذهای دست اول خیلی با ارزش هستند - چه روایت کسانی که اکنون در بزرگسالی از گذشته می گویند و چه جوان هایی که در همان زمان قلم به دست گرفتند و وقایع را نوشتند.

ویتالی گلفاند، فرزند ولادیمیر گلفاند، سرباز ارتش سرخ که خاطراتش را نوشته بود، انکار نمی کند که بسیاری از سربازان شوروی شجاعت و فداکاری بزرگ در جنگ جهانی دوم نشان داده اند، اما او می گوید که این تمام داستان نیست.

ویتالی اخیرا مصاحبه ای در رادیو و تلویزیون روسیه کرد که باعث انتشار برخی از اظهارات ضد یهودی در شبکه های اجتماعی شد که می گفتند دفتر خاطرات تقلبی است و ویتالی باید از چشم ها ناپدید و به اسرائیل برود. (او در واقع در ۲۰ سال گذشته در برلین زندگی می کند).

با این حال وی امیدوار است که دفتر خاطرات پدرش در سال جاری در روسیه منتشر شود. بخش هایی از آن به زبان های آلمانی و سوئدی ترجمه شده است.

او می گوید: "اگر آدم ها نخواهند حقیقت را بدانند، فقط خود را فریب می دهند."

"همه می دانند، روسیه و حتی افرادی که پشت سر این قوانین جدید در مورد اهانت به گذشته قرار دارند هم می دانند که تا وقتی به عقب نگاه کنیم، پیش نخواهیم رفت."

نبرد برای برلین (آوریل - مه ۱۹۴۵)

• ژوزف استالین پس از اشغال وین توسط ارتش سرخ به نیروهای خود دستور داد به سمت برلین حرکت کنند. او مصمم بود این شهر را پیش از ایالات متحده بگیرد.
• دو و نیم میلیون نیروی ارتش سرخ، ۶ هزار تانک و بیش از ۴۰ هزار واحد توپخانه به عملیات جلب شده بودند که هزاران هواپیما از آن ها حمایت می کرد.
• سربازان ارتش سرخ پس از جنگ های شدید و تحمل تلفات قابل توجه، روز ۲۱ آوریل وارد حومه های شهر برلین شدند.
• آدلف هیتلر در جلسه ای با مشاورانش نزدیک بود شکست را بپذیرد، اما به جای قبول شکست تصمیم گرفت جنگ را ادامه دهد و از قرارگاه زیرزمینی خود نیرو هایش را فرماندهی کند.
• از زمانی که نیروهای شوروی شهر را تصرف کردند تخمین زده می شود که نزدیک به ۱۰۰ هزار زن توسط سربازان ارتش سرخ مورد تجاوز قرار گرفته اند.
• ۳۰ آوریل هیتلر خود را کشت و ۲ مه رایشتاگ (پارلمان آلمان) سقوط کرد.